Eijk - Tilburg University

Al met al gaat het bij waardeketen analyses om het opsporen van sterktes en zwaktes. Anders
gesteld; waar liggen kerncompetenties en waar schieten drempelcompetenties te kort als het gaat om
kosten(beheersing) en waardetoevoeging (in de ogen van de klant)? Kerncompetenties worden
gedefinieerd als het vermogen tot het configureren van mensen en middelen in activiteiten, processen
en koppelingen zodat kritische succesfactoren worden waargemaakt. Onder kritische succesfactoren
worden onderscheidende kenmerken van de zorg- en dienstverlening verstaan die bijzonder
gewaardeerd worden door de cliënten en waarin daarom organisaties moeten uitblinken om
concurrenten de baas te zijn. Drempelcompetenties zijn die bronnen (mensen en/of middelen) die hoe
dan ook nodig zijn om succesvol deel te nemen in een bepaald marktsegment. Kijkend naar de prijskwaliteit
verhouding (kostenbeheersing vs waardetoevoeging) van de dienstverlening dan zijn zowel
het vermogen de kosten in de hand te houden (=kostenefficiency) als het vermogen om bij het
gegeven kostenniveau de klantenwens te honoreren (effectiviteit), van belang. Een organisatie heeft
er voordeel bij als de eigen kerncompetenties moeilijk te imiteren zijn door de concurrenten. Het gaat
hier dan om de zogenaamde robuustheid van de kerncompetenties. De robuustheid valt te zien langs
vier lijnen: zeldzaamheid (unieke bronnen of competenties waarover de organisatie beschikt),
complexiteit (specifieke kennis en innovatiekracht waar een organisatie over beschikt), verdeeldheid
over de reden (het kan voor concurrenten moeilijk zijn om precies de competenties van de organisatie
vast te stellen) en cultuur (het succes kan voor concurrenten onbegrijpelijk zijn omdat zij denken
vanuit een andere bedrijfscultuur en er dus een heel ander werk- en denkpatroon op na houden)
(Johnson en Scholes, 2002).
High light:
De waardeketen analyse wordt geschikt geacht voor het analyseren van de strategische positie van
zorgorganisaties. De analyse is een model om te komen tot de beschrijving van het geheel aan
activiteiten binnen en buiten een organisatie, met het doel te komen tot een waardering van de
competitieve kracht van de organisatie. Centrale gedachte hierbij is dat de competitieve kracht berust
op het vermogen om niet alleen specifieke activiteiten te ontplooien, maar dit ook in een samenhang
te doen die meerwaarde (voor de klant) oplevert.
3B.2.2. Verkenning van het value system
In 6.1. wordt de keten van wonen, welzijn en zorg voor ouderen uitvoerig beschreven. ‘Spelers’ binnen
het value system zijn voor het onderdeel wonen woningbouwstichtingen en zorgaanbieders. De markt
van wonen voor specifieke doelgroepen, en zo ook voor ouderen, is de laatste jaren enorm in
ontwikkeling. Uit preventie overwegingen is een veilige woonomgeving met voldoende voorzieningen
die voorzien in ieders behoefte van belang. Met het klimmen der jaren verschuiven de wensen en
behoeften van ouderen en ook het karakter van de preventie verschuift hierbij. Welzijnsvoorzieningen
zijn erop gericht erger te voorkomen.
Binnen het value system zijn de gemeenten, SWO’s (Stichting Welzijnszorg Ouderen) de thuiszorg en
verzorgingshuizen de belangrijkste aanbieders van welzijnsvoorzieningen voor niet-residentiële
ouderen. Voor residentiele ouderen zijn dit de thuiszorg, de verzorgingshuizen en de verpleeghuizen.
Uiteindelijk is ook een gedeelte van alle ouderen aangewezen op verpleging en/of verzorging. Binnen
de care sector zijn de thuiszorg, de verzorgingshuizen en de verpleeghuizen de geëigende
aanbieders.
Een belangrijk deel van alle ouderen huurt een woning bij een woningbouwstichting. Sommigen zijn in
het bezit van een eigen woning. Daarnaast verblijven er ouderen in verzorgings- en verpleeghuizen.
Er is hier sprake van de traditionele bundeling van wonen en zorg. Bij nieuwere vormen als
woonzorgcomplexen is er sprake van het zgn. scheiden van wonen en zorg; de oudere huurt een
woning bij een woningstichting en ontvangt zorg van een zorgaanbieder (meestal thuiszorg en/of
verzorgingshuis). Het scheiden van wonen en zorg zal zich naar verwachting, wegens de komende
vergrijzing, verder doorzetten.
Reeds ingezet door aanbevelingen als die van de Commissie Modernisering Ouderenzorg (1994)
verworden verzorgingshuizen en verpleeghuizen tot zorgcentra waarbinnen (intramuraal) en
waarvandaan (extramuraal) verschillende vormen van zorg- en dienstverlening worden geleverd.
Tegelijkertijd begeven thuiszorgorganisaties zich op de intramurale markt. Ontschotting van de zorg is
het credo. In potentie werken deze mechanismen concurrentie in de hand.
Om tot een integraal aanbod van wonen, welzijn en zorg te komen vindt het veld toenemend
oplossingen in modellen als woonzorgzones (zie paragraaf 6.1.6.)
Ketenzorg een antwoord? Of een antwoord op ketenzorg. 31