Eijk - Tilburg University

• De cultuur van professionele groepen en representanten. Artsen gedragen zich anders, zien
er ook anders uit dan b.v. vuilnismannen;
• Die van de bedrijfstak: recepten, spelregels en paradigma. Werknemers in de zorg gedragen
zich anders dan in een bank;
• Organisatiecultuur (waarden, normen, paradigma). Verschillende organisaties kunnen
verschillende attitudes en gedragingen vertonen;
• En de afdelings/groepscultuur. Specifieke groepskenmerken: vrolijk, vriendelijk, jaloers,
lawaaiig of juist rustig. De kenmerken van de meest dominante figuren in de groep, kunnen
bepalend zijn voor de groepscultuur.
gedragspatronen
Symbolen, rituelen, codes, verhalen, helden
Normen en waarden
paradigma
Figuur 3.5. (Bron: collegedictaat A. de Roo)
Bovendien staat cultuur niet los van organisatie kenmerken zoals: structuur, systemen en macht. Maar
ook andere factoren zijn medebepalend:
• De aard van het product en de markt. Een dienstverlenend bedrijf zal een andere attitude
vertonen dan een fabriek voor doperwten. Ieder product van een dienstverlenend bedrijf zal
‘persoonlijk overhandigd’ worden. Hetzelfde doen met een blik doperwten, zou eigenaardig
overkomen;
• Branche en technologie. De laborant hanteert andere regels dan een slager; je komt bij de
een niet onaangekondigd binnen terwijl dit bij de ander verwacht wordt;
• Locatie. Dorp of stad: extreme kapsels of kleding zullen in een stedelijk gebied eerder
geaccepteerd worden dan in een landelijk gebied;
• Grootte. In kleine organisaties kent men elkaar en is er vaak sprake van één cultuur. In een
grote organisatie ontstaan gauw subculturen;
• Rechtsvorm. De betrokkenheid binnen een vereniging is meestal groter dan die van een
stichting;
• Geschiedenis en ontwikkelingsfase van de organisatie. De invloed van de oprichters, de
bijzondere gebeurtenissen, de fusies beïnvloeden de cultuur.
Het is echter wederom de cultuur die invloed heeft op de strategie, de structuur en de systemen. De
beïnvloeding is dus wederzijds (zie figuur 3.6).
Al met al komen wij tot de conclusie dat de basis van de organisatiecultuur geworteld is in de kern, het
paradigma van de organisatie. Manifest in missie en strategie, maar aangezien deze zijn gebaseerd
op gemeenschappelijke waarden, slecht beïnvloedbaar.
Ketenzorg een antwoord? Of een antwoord op ketenzorg. 36