Eijk - Tilburg University

Van alle zorg wordt 80% door mantelzorgers verleend. Eén op de 9 mensen helpt geregeld iemand
die, op grond van ziekte, handicap of ouderdom, niet meer voor zichzelf kan zorgen. Mantelzorgers
verlenen onbetaalde zorg aan hulpbehoevenden, voortvloeiend uit de sociale relatie. Zij zorgen voor
hun naasten uit liefde, plichtsgevoel of vanzelfsprekendheid. Mantelzorgers werken hard zonder
afgesproken regels en arbeidstijden. Door schaarste in de professionele zorg komen zij onder grote
druk te staan. Naarmate er sprake is van een ernstige/complexere zorgvraag neemt de behoefte aan
professionele zorg toe. Professionele zorg is een aanvulling op de mantelzorg. Cliënten zijn van
oordeel dat je niet alles af kunt schuiven op de naaste omgeving (familie, vrienden en /of buren). De
maatschappij is veranderd (harder, individualistischer geworden), waardoor mensen minder snel
bereid zijn mantelzorg op zich te nemen (STOOM, 2003).
Op alle drie items streven cliënten naar één loket waar zij met hun hulpvraag terechtkunnen. Dit
gegeven staat ook in de regiovisies. De cliënt dient als vertrekpunt. In elk document streeft men naar
keuzevrijheid en voldoende keuzemogelijkheden. Het besef leeft dat de “ongedeelde vraag” vereist
dat er een ongedeeld en samenhangend aanbod wordt gemaakt. Samenwerking en afstemming
tussen de aanbieders van wonen, welzijn en zorg zijn hiervan een logische consequentie.
Bijzondere aandacht is er de afgelopen jaren voor de cliëntondersteuning. Zoals reeds gesteld is het
voor de cliënt, door steeds ingewikkelder wet- en regelgeving, immers moeilijk zelf de weg te zoeken
in het woud van aanbieders. Juist door cliënten toe te rusten kunnen zij de regie voeren over hun
eigen zorgproces. In de praktijk is er sprake van drie ondersteuningsfuncties:
• Verwijsfunctie: ondersteuning bij het inwinnen van informatie en advies;
• Procesondersteuning: ondersteuning bij het leggen van contacten en het voeren van
onderhandelingen;
• Inhoudelijke expertise: het binnenhalen van deskundigheid.
Daarnaast zijn er in de omgeving van de cliënt instanties die ondersteunen op het vlak van
vergunningen en VWG (gemeenten), financiering noodzakelijke zorg (zorgkantoor), organisatie
adequate zorg (zorgaanbieders) en huisvesting (woningcorporaties). Ten slotte kan ook het eigen
netwerk ondersteunen (bv mantelzorg). In figuur 5.3. is een en ander schematisch weergegeven.
Cliëntondersteuning zou zich in de ogen van het LOC en NPCF moeten richten op het nader invullen
van de drie functies (bv in één loket) en de ondersteuning van de mantelzorgers. Voor het overige
achten zij een goede kwaliteitstoetsing van de verschillende instanties van belang.
Figuur 5.3. (Bron: De kunst van het ondersteunen, Meulmeesters en Weekers, 2003)
Ketenzorg een antwoord? Of een antwoord op ketenzorg. 51