Eijk - Tilburg University

• Om de eigen doelstellingen te bevorderen zal het ziekenhuis een grotere en misschien wel
een leidende rol moeten spelen in de keten;
• Er dient een geautomatiseerde communicatiestructuur te worden opgezet (cliëntvolgend
systeem).
Tussen de regels van de aanbevelingen door valt te lezen dat de partners binnen het
samenwerkingsverband stoeien met het dilemma samenwerken vs eigen autonomie. Vele projecten
en discussies draaien om de vraag wie leidend is en wie de regiefunctie zou moeten hebben.
Persoonlijke controverses tussen de verschillende bestuurders maken het er niet makkelijker op (Zie
ook 3.A.3.2. waarin het belang van regievoering is beschreven).
Het Academisch Ziekenhuis Groningen en Stichting de Thuiszorg Icare hebben in een gezamenlijk
project een nieuw integraal overdrachtsmodel (van ziekenhuis naar thuiszorg) ontwikkeld (Nissen en
Eshuis, 2003). Centraal kenmerk van het model is de integratie van bedrijfsprocessen: bestaande
infrastructuren zijn aangepast en nieuwe werkstructuren zijn geïmplementeerd en in een functionele
relatie tot elkaar gebracht. Het betreft hier een initiatief wat over de grenzen van de organisaties
heengaat. Doelstelling was de relevante werkprocessen zodanig in te richten en op elkaar af te
stemmen dat dit zou leiden tot efficiënte en effectieve zorginzet. Uit de werkmethode zou moeten
volgen dat de aanmelding van thuiszorg vroegtijdig plaatsvindt, de patiënt vroegtijdig duidelijkheid
wordt geboden over de zorginzet na de klinische fase, het hele proces rondom ontslag en de
ontslagplanning efficiënt wordt ingericht en dat binnen elke fase van de keten gegarandeerde kwaliteit
aan de klant wordt geboden. Onderzoek na de implementatie leerde dat met de introductie van de
nieuwe werkwijze de vooraf geformuleerde doelstellingen merendeels en met goed resultaat waren
gerealiseerd.
Crasborn en Sales (1998) beschrijven het traject in Twente waarbij een transmurale zorgketen werd
opgezet ten behoeve van patiënten bij wie een ‘totale heup’ werd ingezet. Als kritische succesfactoren
voor een dergelijk traject stellen zij vast:
• Het protocolleren van het zorgtraject en het onderhoud van het protocol;
• Het onderhouden van de verbindingen door een zorgcoördinator/casemanager
(cliëntvolgend systeem en cliëntvolgend zorgdossier);
• Het vooraf informeren van de patiënt aangaande het zorgproces (creëren van draagvlak
en medewerking bij de patiënt);
• Doorbreken autonome beslissingen professionals door de behandeling af te stemmen in
samenhang met de overige disciplines (inzicht van het totale proces bij de verschillende
spelers);
• Het regelmatig evalueren of de gestelde doelen nog steeds gehaald worden en zo nodig
actie ondernemen.
De randvoorwaarde van het cliëntvolgend zorgdossier wordt ook door de Inspectie voor de
Gezondheid (2003) aangegeven in haar onderzoek naar de stand van zaken aangaande ketenzorg bij
chronisch zieken. Deze Inspectie komt dan ook met de aanbeveling een geïntegreerd dossier te
ontwikkelen waarbij de mogelijkheid van een elektronische database met een gedifferentieerde
toegang zou moet worden geëxploreerd.
6.1.4.3. Besluit
Wederom richten bovenstaande onderzoeken en projecten zich niet op de integrale keten van wonen,
welzijn en zorg. Ze bestrijken over het algemeen onderdelen ervan. De beschreven sleutels/
veranderprincipes, randvoorwaarden, aanbevelingen en kritische succesfactoren achten wij wel van
toepassing op de integrale keten van wonen, welzijn en zorg.
High light:
Door middel van het (her)inrichten van zorgprocessen trachten zorgaanbieders de efficiëntie en de
(financiële) stuurbaarheid te verhogen. Voor de cliënt zijn de verhoging van de effectiviteit en
klantvriendelijkheid van belang. Tot slot beoogt men de in-, door- en uitstroom in de keten (verhoging
toegankelijkheid) te verbeteren. De belangrijkste sleutels/ veranderprincipes tot het inrichten van het
onderdeel ‘zorg’ binnen integrale ketens van wonen, welzijn en zorg zijn: een juist ontwerp van het
zorgproces op logistiek en organisatorisch niveau, de cliënt de eigen regie laten houden, de
zorgvragen van de cliënt (gebundeld) waar mogelijk neerleggen bij generalisten in plaats van bij
specialisten en de capaciteit afstemmen op de vraag. De weergegeven projecten geven belangrijke
aanzetten voor verbetermogelijkheden; ze verdienen hoe dan ook navolging. Overigens is navolging
nodig aangezien er in de praktijk op alle gebieden nog hiaten bestaan.
Ketenzorg een antwoord? Of een antwoord op ketenzorg. 68