Eijk - Tilburg University

en geen arbeidsverdeling. Bij een federatie is er een zekere formalisering van procedures en
organisatorische voorzieningen voor gezamenlijk besturing. Beslissingen van de federatieve top
moeten door de lidorganisaties geratificeerd worden. Bij een unitair verband, ten slotte, zijn de
afzonderlijke organisaties ondergeschikt aan een centraal gezag.
Strategische allianties
Een van de belangrijkste kerncompetenties van een hedendaagse organisatie is het doelgericht en
flexibel aangaan van samenwerkingsverbanden met een grote verscheidenheid aan organisaties. Er
wordt minder gestreefd naar het realiseren van specifieke doelen dan naar het creëren van nieuwe
mogelijkheden, bijvoorbeeld op het gebied van bundeling van complementaire goederen en diensten.
Dit alles om concurrentievoordeel te realiseren in een snel veranderende markt.
Bij een strategische alliantie is het aantal participanten meestal groot. Bij strategische allianties is
men gericht op innovatie en complexe systemen. Zij zijn veelal instabiel en moeilijk beheersbaar.
High light:
De diverse modellen geven verschillen aan op de gebieden regie, afspraken, verantwoordelijkheden,
bevoegdheden, besluitvorming, ontwikkelmogelijkheden, marktwerking en doelen. Afhankelijk van het
te bereiken resultaat zal een model gekozen kunnen worden.
3A.2.4. Organisatorische modellen voor ketenzorg
Weermeijer en Van Zijp (in Bons 2001) beschrijven het begrip ketenmanagement als een ontwikkeling
van afstemming en samenwerking. Ketenmanagement richt zich op de knooppunten die tussen de
verschillende entiteiten worden gelegd. Bij ketenmanagement gaat het erom duidelijkheid te verkrijgen
hoe processen op welke wijze moeten lopen en wie wat doet en waarom.
Ketenmanagement zegt dus nog niets over de regie. Het veld zal vanzelf aangeven door welke
partij(en) de aansturing wordt georganiseerd.
Er zijn door Bodes J. de Vries (in Bons 2001) drie vormen van ketenmanagement beschreven zoals
deze worden toegepast in het bedrijfsleven:
• het transformatiemodel;
• het functionele model;
• het waardeketenmodel.
Voor het bewust voeren van ketenmanagement en daarmee grip te houden op het proces en de rollen
die een ieder daarbij heeft is het voor betrokken organisaties van belang een duidelijke keuze te
maken voor één van de drie modellen.
Het transformatiemodel
Bij het transformatiemodel gaat men er van uit dat het proces dat uiteindelijk leidt tot het product dat
de cliënt afneemt opgebouwd wordt uit een aantal volgordelijke stappen; met andere woorden de
verschillende subproducten (grondstoffen) worden getransformeerd tot het uiteindelijk product.
De diverse transformaties of bewerkingen zijn schakels in een keten. Logistiek is van het grootste
belang om de diverse schakels zo nauw mogelijk aan elkaar te koppelen.
Bij het transformatiemodel in de zorg gaat het bijvoorbeeld om het oplossen van wachttijden,
verkeerde bedden, etc. Het transformatiemodel is echter ook van toepassing in de keten van wonen,
welzijn en zorg. Immers een cliënt met een Cerebro Vasculair Incident (CVA) die behoefte heeft aan
lichamelijke zorg thuis, heeft vaak ook aanpassingen in zijn huis nodig om goed te kunnen
functioneren (verhoogd toilet, geen drempels, etc). Maar ook zijn behoeften aan deelname aan
maatschappelijk activiteiten (bijvoorbeeld dagopvang) is van essentieel belang. Pas wanneer al deze
subproducten volgordelijk zijn geleverd (eerst het huis in orde, dan de lichamelijk verzorging en
vervolgens deelname aan de dagopvang) is er sprake van een acceptabel eindproduct voor de cliënt.
Kenmerken van het transformatiemodel:
• De stappen/ fasen zijn opeenvolgend;
• Het model leent zich voor logistieke analyse en integraal kwaliteitsbeheer voor een of meerdere
organisaties;
• De schakels kunnen zowel in een horizontale keten als in een verticale keten verlopen;
• De centrale regie is niet direct aanwijsbaar.
Ketenzorg een antwoord? Of een antwoord op ketenzorg. 22