Eijk - Tilburg University

High light:
Om goed te kunnen inspelen op de vragen van de steeds mondiger wordende cliënt, is afstemming en
samenwerking tussen de belangrijkste partners in de keten essentieel. De komende regiefunctie van
de gemeente moet hierbij in het oog gehouden worden omdat daarmee de rollen van de ketenpartners
ten opzichte van nu gaan veranderen.
3A.2.1. Wettelijk kader en relevante regelgeving voor ketenzorg
Bij elke vorm van ondernemen of besturen is het van belang de kaders te kennen die van
overheidswege zijn opgelegd. Organisaties weten daardoor de grenzen waarbinnen zij kunnen
opereren. Maar ook voor cliënten is het belangrijk dat zij hun rechten en plichten kennen.
De overheid streeft er naar de gezondheidszorg om te vormen van een aanbod- naar een vraag-
gestuurd systeem. Tevens wil zij de wetgeving hierop afstemmen.
Van belang hierbij zijn:
1. Financiering via de ziekenfondswet en de AWBZ cq de toekomstige Wet Maatschappelijke
Ondersteuning (WMO), de herziene AWBZ en de basisverzekering;
2. Gezondheidswetgeving waaronder de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg
(BIG), de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO), de Wet bescherming
persoonsgegevens (WBP) en het klachtrecht. Allen zijn belangrijk bij ketenvorming;
3. Bouwregelingen: Wet Ziekenhuis Voorzieningen (WZV) bouwmaatstaven Verpleging en
Verzorging (V&V) en Referentiekader bouwkundige infrastructuur, e.d.);
4. Welzijnswetgeving (Wet Voorzieningen Gehandicapten (WVG) en Welzijnswet).
Financiering
De Inspectie voor de ‘Gezondheidszorg schrijft (2003): ‘Zowel de huidige als de toekomstige sectorale
financieringsstructuur staat de ontwikkeling van ketenzorg in de weg. De financiering is tot nu toe
afgestemd op instellingen en hulpverleners’.
Het feit dat de zorg is ondergebracht in twee verschillende wetten, de Ziekenfondswet (ZFW) en de
AWBZ, leidt tot een aantal schotten. De Raad voor Volksgezondheid en Zorg (RVZ, 2001) heeft vijf
schotten (clusters en problemen) benoemd:
- Verschillen in verzekeringsproblematiek (eigen bijdrage, risico voor verzekeraar,
poortwachterfunctie van respectievelijk huisarts en Regionaal Indicatie Orgaan (RIO));
- Knellende aanbodregulering (bijvoorbeeld: het ziekenhuis mag geen thuiszorg leveren);
- Domeinstrijd en cultuurverschillen (verschillen in werkstijlen, cliëntpopulaties en omgangsvormen);
- Schotten met aanpalende stelsels (bijvoorbeeld ZFW en AWBZ in relatie tot de Wet
Voorzieningen Gehandicapten en maatschappelijk werk);
- Schotten op de arbeidsmarkt (verschillen in arbeidsvoorwaarden).
Het huidige stelsel is aldus niet ingericht op een cliëntgeoriënteerde zorg waarbij meerdere
instellingen en hulpverleners zijn betrokken (zie ook hoofdstuk 6.). Alhoewel in sommige gevallen
projectfinanciering mogelijk is, staat het ontbreken van structurele gelden de continuïteit van zorg in
de weg.
In het regeerakkoord 1998-2002 is het doel gesteld inzicht te krijgen in de belemmeringen voor
transcompartimentaal werken. Hiertoe zijn begin 2000 twee regio’s aangewezen om een experiment
uit te voeren. In hoofdstuk 6 zal hierop verder worden ingegaan.
De zorgvernieuwingsgelden op lokaal/ instellingniveau zijn per 2004 opgeheven; de
zorgvernieuwingsgelden voor de V&V sector als geheel worden gebundeld. Daarnaast maken de
opgelegde bezuinigingen dat er binnen het huidig stelsel veelal geen mogelijkheden meer zijn om
ketenzorg op te nemen in de reguliere verstrekking.
Omdat de zorgverzekeraars verantwoordelijk zijn gesteld voor de kwaliteit van de ingekochte zorg
zouden zij een belangrijke rol kunnen spelen bij de vorming van ketenzorg. Omdat echter in 2006 de
Wet Maatschappelijke Ondersteuning op stapel staat, waarbij gemeenten een belangrijke rol gaan
spelen in de toekenning van (huishoudelijk) verzorging en begeleiding is een centrale regie vanuit het
zorgkantoor lastiger geworden.
De regie komt te liggen bij de gemeenten. Op deze wijze wordt een samenhang beoogd in
voorzieningen op lokaal niveau op het gebied van wonen, werken, communiceren en bewegen. De
gemeente is straks de onomstreden regisseur van keten voor zorg en ondersteuning, gericht op
maatschappelijke participatie.
Ketenzorg een antwoord? Of een antwoord op ketenzorg. 17