Eijk - Tilburg University

Door de invoering van het systeem van outputfinanciering bij de intramurale sector, zijn de meeste
verzorgings- en verpleeghuizen begonnen met een dergelijk systeem te ontwikkelen. Bij het
uitvoerende personeel stuit dit op weerstanden, vanwege het controlerende element.
In de ontwikkeling naar een meer zakelijke benadering van sturing en control, is er nog geen echte
straf- of beloningssystematiek ontwikkeld.
Resumerend:
intramuraal extramuraal
Verschillen • Doelgericht werken beperkt tot • Doelgericht werken bereikt de
de top.
uitvoering.
• Beperkte management
• Uitgebreide
informatie.
managementinformatie.
• Veelal praktische controle.
• Ontwikkelde P&C cyclus.
• Lage registratie discipline.
• Hoge registratie discipline.
Overeenkomsten • Geen straf- of beloningssysteem.
• Controle wordt als negatief ervaren.
• Machtsstructuren
Voor alle organisaties geldt dat formeel gezien helder is wie de macht heeft. In de praktijk zijn er nog
al verschillen te signaleren. Zo is er in de ene organisatie sprake van een sterk ontwikkeld informeel
machtscircuit, terwijl in de ander het heel duidelijk is waar de macht ligt. Toch kan in z’n algemeen
gesteld worden dat in de intramurale sector de formele machthebbers het ook daadwerkelijk voor het
zeggen hebben: het Managementteam en de Raad van Bestuur. Extramuraal is daar geen algemene
uitspraak over te doen. Afhankelijk van de grootte van de organisatie, is de macht meer of minder
verdeeld. De directe invloed op de uitvoering is in de grote extramurale instellingen zeer beperkt. De
afstand tussen top en werkvloer is te groot, het omgekeerde ook. Alleen in extreme situaties oefenen
ze directe invloed op elkaar uit. Dan ligt de macht in de top bij het individu en in de uitvoering bij het
collectief. In de intramurale sector ligt de externe macht van oudsher met name bij gemeenten en
woningcorporaties. De macht van het zorgkantoor en het RIO neemt toe. Voor de extramurale sector
geldt het omgekeerde verhaal: traditioneel ligt er externe macht bij het zorgkantoor en het RIO, de
macht van de gemeenten en woningcorporaties neemt toe.
Resumerend:
intramuraal extramuraal
Verschillen • Formele macht heeft
daadwerkelijke macht.
• Externe macht vanuit
gemeenten en
woningbouwcorporaties, in
toenemende mate vanuit het
zorgkantoor en het RIO.
Overeenkomsten • Ondernemingsraad.
• Landelijke overheid.
• Groot verschil per organisatie:
kennis is macht, het collectief
van de uitvoering, staf of lijn.
• Externe macht vanuit het
zorgkantoor en het RIO, in
toenemende mate vanuit
gemeenten en
woningbouwcorporaties
• Het samenhangend geheel
De typering van de meest dominante culturen (Miles & Snow in Johnson en Scholes, 2002) geeft het
volgende beeld:
Vooral de top van de extramurale organisaties beschouwt zichzelf als prospector. Zij lopen voorop in
allerlei ontwikkelingen, nemen het voortouw in het in de markt zetten van nieuwe producten en zoeken
naar wegen om meer markten te bedienen. De grote bulk van de organisatie, heeft daar echter
nauwelijks een boodschap aan. Zij willen graag blijven doen wat ze doen.
Ook de top van de intramurale sector gaat zich in toenemende mate ontplooien als prospector en ook
hier geldt dat uitvoerende medewerkers graag willen blijven doen wat ze doen. Potentiële
concurrenten worden dan ook nauwlettend in de gaten gehouden. Maatregelen worden getroffen als
het eigen domein betreden wordt.
Voor beide organisatie types geldt dat zij nauwelijks culturele kenmerken hebben van de analisten,
tevreden zijn met zichzelf en de handen vol hebben aan het behouden van de positie die ze hebben.
Resumerend:
intramuraal extramuraal
Verschillen Nog nauwelijks sprake van
Groeiend ondernemerschap, maar vooral
ondernemerschap, vooral verdediger. verdediger
Overeenkomsten Geen analisten
Ketenzorg een antwoord? Of een antwoord op ketenzorg. 99