Eijk - Tilburg University

5. Behoeften van de doelgroep ouderen op de gebieden wonen, welzijn en zorg
In dit hoofdstuk worden de behoeften van ouderen aangaande wonen, welzijn en zorg beschreven.
Deze beschrijving leidt tot de conclusie dat er m.n. behoefte is aan een integrale keten van wonen,
welzijn en zorg.
In 5.1. wordt een toenemende vergrijzing van de maatschappij met daaraan gerelateerd een
groeiende vraag naar diensten en zorg in relatie tot wonen, welzijn en zorg, beschreven.
In 5.2. gaan we in op de beschrijving van de behoefte van de ouder wordende cliënt.
5.2.1 Hierin wordt de afnemersanalyse gepresenteerd als een methodiek om de behoeften van
cliënten in kaart te brengen.
5.2.2 Geeft een beschrijving van de doelgroep ouderen.
5.2.3 Beschrijft welke keuzen ouderen maken en wat ze willen.
5.2.4 Geeft aan waar ouderen zorg en diensten vandaan halen.
5.2.5 Geeft aan wanneer ouderen gebruik wensen te maken van zorg en diensten.
5.2.6 Geeft aan waarom ouderen bepaalde producten en diensten kiezen.
In 5.3. wordt de brug geslagen tussen de behoeften van de cliënten en de integrale keten van wonen,
welzijn en zorg.
5.1. Inleiding
Het aantal ouderen groeit. Bovendien worden mensen steeds ouder. De ouderen van vandaag en
zeker de toekomstige ouderen willen zo lang mogelijk zelfstandig wonen, ook als ze zorg en
ondersteuning nodig hebben. Onze gezondheid is een kostbaar goed. De meeste mensen hebben
daar veel voor over, zo niet bijna alles. Merkwaardig genoeg wordt in politieke discussies de
gezondheidszorg echter voornamelijk als kostenpost besproken. Daardoor wordt uit het oog verloren
dat een goede gezondheidszorg ook veel oplevert: in de afgelopen 50 jaar steeg de
levensverwachting van mannen met vijf jaar en die voor vrouwen met zeveneneenhalf jaar.
Gedeeltelijk is dit het gevolg van de verbeteringen in de medische zorg.
De doelgroep voor het ouderenbeleid zijn ouderen vanaf 55 jaar. Ouderen in de leeftijd van 55 tot 65
jaar hebben over het algemeen een actief en zelfstandig bestaan, zijn mobiel, kwaliteitsbewust en
kapitaalkrachtig en weten zichzelf goed te redden. Voorkomen moet worden dat deze groep ouderen,
die over een aantal jaren de arbeidsmarkt verlaten, inactief worden. De geleidelijke overgang van
werken naar niet-werken moet worden verbeterd.
Ouderen in de leeftijd van 65 tot 75 jaar wonen grotendeels zelfstandig (slechts 5% van hen woont in
een intramurale voorziening), zijn echter steeds minder mobiel en hun zorgbehoefte neemt toe. Bij
deze groep moet bij, een verminderende gezondheid, voorkomen worden dat zij de regie over het
eigen leven gaan verliezen.
De voortgaande vergrijzing van de bevolking leidt tot 33% meer ouderen in de ‘vierde leeftijd’ (75+) in
2015, een toename van 2% per jaar. Nederland telt dan tweemaal zoveel 80plussers dan in het jaar
2000. Onderzoek wijst op deze demografisch voorspelbare trend van (dubbele)vergrijzing van de
Nederlandse bevolking. Nederland hoort dan overigens wel tot de minst vergrijsde landen in Europa
(Commissie Modernisering Ouderenzorg, 1995). Van belang is ook de verwachte 40% toename van
het aantal ouderen met een dementieel syndroom. De totale zorgbehoefte neemt aldus toe.
Het aantal ouderen groeit dus fors de komende jaren. De ouderen van vandaag willen zo lang
mogelijk zelfstandig blijven wonen, ook als ze zorg of ondersteuning nodig hebben. Het intramurale
verzorgings- en verpleeghuis als instituut voor zorg en verblijf blijkt voor een grote groep cliënten geen
aantrekkelijk perspectief. Ook bewoners van andere instituten, bijvoorbeeld lichamelijk of verstandelijk
gehandicapten, willen zoveel mogelijk in gewone woonwijken wonen. De zorg en ondersteuning
moeten naar de klant toe, in plaats van dat de klant verhuist naar de zorgaanbieder.
Dit is in het kort waar wonen, welzijn en zorg elkaar ontmoeten.
Dit hoofdstuk zal de wensen op het vlak van wonen, welzijn en zorg beschrijven van de groep ouderen
van 75+. Tegelijkertijd is de scoop van de scriptie breder: namelijk ouderen vanaf 55 jaar.
High light:
Het aantal ouderen groeit met name in de ‘vierde leeftijd’. Daarmee stijgt de behoefte aan zorg- en
dienstverlening. Tegelijkertijd willen ouderen zo lang mogelijk in hun vertrouwde omgeving blijven.
Ketenzorg een antwoord? Of een antwoord op ketenzorg. 47