Eijk - Tilburg University

• De vorm van het aanbod moet vooral bepaald worden door wat cliënten willen;
• Het aanbod moet samenhangend zijn en een integrale keten vormen;
• De keten omvat zowel informatievoorziening, als wonen, welzijn/ dienstverlening en zorg;
• Samenwerking tussen verschillende typen aanbieders is daarvoor noodzakelijk.
Ketenzorg:
• Door niet ‘ouderen’ centraal te stellen, noch een professie, sector of instelling (aanbodzijde),
maar de vragen uit het dagelijkse leven van de burger/ oudere en de diensten die daarvoor
nodig zijn om in deze behoefte te voorzien, worden nieuwe samenhangen zichtbaar.
Samenhang in wat nodig is om het dagelijkse leven te ondersteunen. Het dagelijkse leven van
de burgers/ ouderen en de ‘maatschappelijke keten’ vergen een integrale benadering: kijken
naar het totaal van wonen (woningen en woondiensten), welzijn (veiligheid, financiële
zekerheid, recreatie, educatie), dienstverlening (maaltijden, vervoer) en zorg (begeleiding,
verzorging, verpleging, behandeling, met of zonder verblijf). Afstemming en samenwerking is
nodig. De ‘zorgketen’ is integraal onderdeel van de ‘maatschappelijke keten’, d.w.z. dat
begeleiding, verzorging, verpleging en behandeling bezien moeten worden in termen om het
dagelijkse leven te ondersteunen. Traditionele termen als ‘thuiszorg’, ‘verpleeghuiszorg’ of
‘verzorgingshuiszorg’ zijn hiertoe niet afdoende.
De regiocommissies hebben zich naast het uitbrengen van een gezamenlijke visie, ook gebogen over
de bestaande knelpunten om deze visie vorm te gaan geven. De ervaren knelpunten kunnen grofweg
als volgt gethematiseerd worden:
1. De toegang tot zorg (informatievoorziening, indicatie, wachtlijsten);
2. De vraagsturing in de zorg, inclusief de eigen regie en autonomie voor de cliënt: PGB;
3. De samenwerking van zorgaanbieders met andere partijen, en tussen zorgaanbieders
om ketenzorg te realiseren. Deze is opgesplitst in:
• ketenzorg voor dynamische problematiek, die nog aan verandering onderhevig is;
• ketenzorg voor chronische problematiek.
In beide gevallen zou de relatie met partijen buiten de directe cirkel van V&Vaanbieders
moeten worden meegenomen;
4. De kwalitatief en kwantitatief verantwoorde uitvoering, waarvoor de
personeelsschaarste een belangrijke belemmering is.
6.1.6.2. Woonzorgzones
De mogelijke oplossingen worden veelal gezocht in een integraal aanbod in een begrensde regio.
Binnen deze begrensde regio’s worden aan de hand van één van de op dit moment bestaande
concepten, scenario’s ontwikkeld die als kader gelden voor richtinggevend beleid. Het concept wat het
meeste gehanteerd wordt is dat van woonzorgzones. Nouws en van der Linden (2003) komen tot de
conclusie dat woonzorgzones ‘in’ zijn. Ze doen, zo gaan ze verder, wat veel mensen nastreven: betere
voorwaarden creëren op wijk- en dorpsniveau voor het zelfstandig wonen van mensen met een
zorgbehoefte. Het aanbod van wonen, welzijn en zorg wordt vergroot, de kwaliteit van de huisvesting,
dienstverlening en zorg neemt toe, de samenhang in het aanbod neemt toe. Als tweede reden
noemen zij het feit dat het een verbindend concept is. Een van de sterkste verbindingen is die tussen
ruimtelijke ordening aan de ene kant, en zorg- en dienstverlening aan de andere kant. Een tweede
sterke verbinding is die van de woningbouw en de zorg. Zorgaanbieders hebben woningcorporaties
nodig om hun verblijfsfunctie versneld te moderniseren. Woningcorporaties hebben zorgaanbieders en
welzijnsaanbieders nodig om hun ouder wordende klanten in staat te stellen zelfstandig in een
huurwoning te blijven wonen. Als derde reden tot slot noemen zij de flexibele aard van het concept:
niets ligt vast, er is alle ruimte voor eigen invulling.
Uit meerdere voorbeelden uit den lande (bv Breda, Amsterdam, Den Haag, Utrecht, Trijnwalden, maar
ook de regio’s Zuid-Hollandse Eilanden, Zaanstreek/Waterland en Rivierenland) blijken deze
voordelen van het concept in de praktijk. Het concept wordt overal op eigen wijze uitgewerkt.
Overigens mag uit dit aantal voorbeelden vooral niet de indruk ontstaan dat er reeds op grote schaal
geïntegreerde ketens van wonen, welzijn en zorg operationeel zijn in Nederland. Er worden wel
toenemend initiatieven toe genomen, waarbij het concept van woonzorgzones het kader vormt.
Het concept van woonzorgzones is gebaseerd op het Scandinavische model van welzijn en zorg en
op het door Nederlandse architecten ontwikkelde STAGG-model (in Nouws en van der Linden, 2003).
De woonzorgzone heeft als theoretisch uitgangspunt een wijk of een woonkern van 5.000 tot 10.000
inwoners. Dit is een gebied met door bewoners ervaren, natuurlijke grenzen. Het getal van 10.000
inwoners blijkt een geschikte omvang te zijn om voldoende financieel draagvlak voor de verschillende
Ketenzorg een antwoord? Of een antwoord op ketenzorg. 72