Eijk - Tilburg University

Strategie
Product/markt geschiedenis
technologie ontwikkelingsfase
cultuur
structuur systemen
Locatie, grootte, rechtsvorm
Figuur 3.6. (Bron: collegedictaat A. de Roo)
High light:
Organisatieculturen staan onder invloed van de situatie in- en extern, in het heden en in het verleden.
Ze zijn veelal niet zichtbaar en moeilijk beïnvloedbaar. De zichtbaarheid wordt door Johnson &
Scholes (2002) vergeleken met een gelaagdheid. Deze loopt niet parallel met het vergelijk van
Sanders en Neuijen (1988) als zij de mate van beïnvloedbaarheid van de cultuurkenmerken
vergelijken met die van de rokken van een ui: Hoe dieper naar de kern, hoe lastiger te beïnvloeden.
Cultuur wordt bepaald door menselijk gedrag. Dit gedrag wordt beïnvloed door overgedragen normen,
waarden, regels en richtlijnen. De vorm en inhoud is afhankelijk van regionale, geografische,
organisatorische, professionele, godsdienstige, economische en politieke invloeden. Cultuur wordt
hierdoor indirect gemaakt.
De basis van de organisatiecultuur is geworteld in de kern, het paradigma van de organisatie. Manifest
in missie en strategie, maar aangezien deze zijn gebaseerd op gemeenschappelijke waarden, slecht
beïnvloedbaar.
3B.3.4. Verschillen in organisatiecultuur
Organisatieverschillen en meer specifiek verschillen in organisatieculturen maken dat samenwerking
tussen twee of meerdere organisaties soms moeizaam verloopt. Soms loopt de samenwerking op
basis van de cultuurverschillen mis. Dit geldt uiteraard ook voor de samenwerking in het kader van de
ketenvorming.
Organisatie culturen.
Organisatieculturen ontstaan onder invloed van de situatie; ze zijn er een antwoord op.
Cultuurverschillen tussen organisaties zijn dan ook uit het verschil in situatie verklaarbaar. De situatie
intern en extern, in het heden maar vooral ook, aangezien een cultuur niet snel verandert, in het
verleden.
De geschiedenis van een organisatie begint bij de stichter(s). Zij hebben de basis gelegd, de
grondslag voor de organisatiecultuur. De verhalen over deze vaak markante figuren, worden nog
steeds verteld. Aangezien de organisatie nog steeds bestaat, is er in de meeste gevallen sprake van
groei geweest. Hierdoor heeft de structuur aanpassingen ondergaan. Dat houdt in dat er
subafdelingen zijn ontstaan, waarin zich subculturen hebben ontwikkeld. Lijn en staf denken vaak
anders over zaken, net als de top van het management vaak anders met elkaar omgaat dan het
uitvoerend personeel.
Daarnaast is de cultuur veelal bepaald door de mate waarin een organisatie afhankelijk is van de
buitenwereld: in een omgeving waar het marktmechanisme sterk speelt, zal de organisatie een meer
open karakter hebben dan een ambtelijke organisatie. Deze zal meer intern gericht zijn en een
gesloten karakter vertonen.
Daar waar culturen bepaald zijn door interne leerervaringen en externe invloeden, zijn ook daar de
verschillen ontstaan. De elementen, die in de vorige paragraaf genoemd zijn als zaken die de cultuur
bepaald en beïnvloed hebben, hebben ook de verschillen veroorzaakt:
Ketenzorg een antwoord? Of een antwoord op ketenzorg. 37