Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler ... - Bilkent University

ulan Türk toplumu için Halide Edib’in merak, sorun, teklif ve tenkitleri
vardır: Altı asırlık bir toplumsal alışkanlıklar süreğinden sonra yeni bir
hayatın içindeyiz. Bunun eski hayatımızla ilişkisi nedir? Bu yeni hayatta
doğu ile batı arasında, eski ile yeni arasında konumumuz ne olacaktır?
Aydınla halk ne tür bir ilişki içinde görüntülenecektir? Ve madde ile
mana, kalp ile akıl ne ölçüde bir kucaklaşma halinde yeni hayatımızın
belirleyicisi olabilecektir? Bu sorulara verilecek cevapların
odaklandırıldığı duruş noktaları, Halide Edib’in Sinekli Bakkal’dan son
romanına kadar kesintisiz kuşak temalar, “meseleler” halinde süre
gidecektir. (54).
Âkile Hanım Sokağı söz konusu olduğunda, bu söylenenlerin hepsi geçerlidir. Yazar, bu
soruları romanın merkezine yerleştirdiği rock’n roll izleği üzerinden işler. Bu romanda,
dansın ve müziğin birer simge olarak kullanıldıkları üzerinde duran bir diğer eleştirmen,
İnci Enginün’dür: “Halide Edib bu romanında bir bakıma Sinekli Bakkal’da olduğu gibi,
Doğu’nun veya millî kıymetlerin üzerinde ısrar ederek, yeni Türk toplumunun
değişmekte olan yeni panoramasını verir ve moda olan iki yeni dansı da, Türkiye’nin ve
dünyanın ruhunu ortaya seren iki sembol olarak kullanır” (Doğu ve Batı Meselesi 350).
Sonsuz Panayır’da savaş sonrası İstanbul’unun gündelik hayatında beliren kültür
karmaşasını simgeleyen caz müziğinden sonra, bu romanda yine aynı anlayışla rock’n
roll müziğine merkezî bir rol verilir. Yine, aynı biçimde, caz, dönemin ve gençliğin
ruhunu yansıtan, “gümbürtü”, “gürültü” ve karmaşasıyla ele alınırken, Âkile Hanım
Sokağı’nda rock’n roll’un benzer bir işlevi vardır; gündelik hayatta özellikle kadın erkek
ilişkilerindeki “sallantıları” ifade etmenin bir yolu olarak seçilmiştir. Enginün’ün
aktardığına göre, Halide Edib, kendisiyle yapılan bir söyleşide, “Rock and Roll [-]
121