Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler ... - Bilkent University
Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler ... - Bilkent University
Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler ... - Bilkent University
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
anlaşıldığını vurgular. Yerli malların kullanımına teşvik edildiği böyle bir dönemde,<br />
yazar, İstanbul sosyetesinin ekonomik krizden önceki yaşam tarzını devam ettirmesini<br />
eleştirmekle, aslında o yıllarda çeşitli dergi <strong>ve</strong> gazetelerde, reklam kampanyalarıyla<br />
desteklenerek 1 , sıkça gündeme gelen “tasarruflu olma” konusunu ele almıştır. İstanbul<br />
sosyetesine sonradan dahil olan Sacide’nin bu sınıf tarafından kabul edilme sebepleri<br />
romanda şöyle anlatılır: “Sallabaşlar’ın havyarlı, şampanyalı da<strong>ve</strong>tleri, yüksek poker<br />
âlemleri vardı. Ve bu da<strong>ve</strong>tler, değil İstanbul kibarlarını, hatta ecnebi seyyah <strong>ve</strong><br />
gazetecileri bile celbediyordu. İşte bunun için büyük babası bilmem hangi devrin<br />
sadrazamı, dayısı, amcası bilmem nerenin vali eskisi olan Şişli asilzade bayanları, birer<br />
birer Sacide’nin etrafına toplandılar” (19). Duman’ın belirttiği üzere, “krizden<br />
olabildiğince az etkilenmek amacıyla kendi kendine yeten bir ekonomi politikası<br />
izlemeyi <strong>ve</strong> dışa kapanmayı da ihmal etmemiş” (18) olan Türkiye’de, Halide Edib’in<br />
kalkınma politikasına aykırı bir İstanbul sosyetesi çizmesi, romanlarında gündemdeki<br />
konuları aktardığıyla ilgili görüşleri destekler. Bundan başka, 1938 yılında Yedigün’de İ.<br />
A. G. imzasıyla yayımlanan, “Kadın Israfı” adlı yazı, 30’lu yıllarda, tasarruflu olma<br />
gerekliliğiyle ilgili yazılmış çok sayıda yazıyı temsil edecek niteliktedir. Bu yazı,<br />
kadınların toplumsal yaşamdaki konumları üzerinde durulması açısından, bu noktada,<br />
bizi ilgilendiriyor. Başka bir önemi de, Halide Edib’in romanlarında yaptığı gibi,<br />
gündelik hayatta görülen “Avrupaîleşme”nin İstanbullular tarafından yanlış anlaşıldığını<br />
göstermek için, Avrupa’da zenginlerin <strong>ve</strong>ya halkın yaşam biçimlerinden örnekler<br />
gösterilmesi yöntemine başvurulmasıdır: “Avrupalılaşmış kadınlarımızın Avrupalı<br />
kadınlardan çok müsrif olduklarına hiç şüphe yoktur [...] Bizdeki manikürlü parmakların<br />
1 Sözü edilen reklamlara 75 Yılda Değişen Yaşam Değişen İnsan: Cumhuriyet Modaları’nda yer <strong>ve</strong>rilen,<br />
“Ulusal <strong>Ekonomi</strong> <strong>ve</strong> Araştırma Kurumu”nun desteğiyle yapılan <strong>ve</strong> “İha Hulusi” imzasını taşıyan afiş<br />
örnek gösterilebilir: Bkz. Ekler, Resim 3.<br />
83
Change language