Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler ... - Bilkent University

gibi oldukça kısa bir süre içinde, İstanbul’un eğlence hayatında görülen bu değişikliğin
sadece tarih kitapları izlenerek anlaşılamayacağı açıktır.
Yazar, Yolpalas Cinayeti’yle birlikte, romanlarında giyim kuşam, moda, yeni
toplumsal sınıfların oluşum süreçlerinin gündelik hayatta nasıl karşılandığı, değişen
iktidarla birlikte cinsel söylemin gündelik hayatta kendini gösterdiği biçimler,
İstanbul’un eğlence hayatında görülen farklılaşmalar ve karmaşa ve benzeri pek çok
konuda tarih kitaplarında karşılaşmadığımız öğeler üzerinde durur. Bekiroğlu’nun
belirttiği gibi, yazarın Sonsuz Panayır, Döner Ayna, Âkile Hanım Sokağı ve Kerim
Usta’nın Oğlu adlı romanlarında 1945 ve 1950’li yıllar arasını “vak’a zamanı olarak
seç[mesi] [ç]ok doğaldır çünkü bütün bu romanlarda yeni bir yönetim ve hayat tarzı ile
onun getirilerinin oluşturduğu çatışmalar ana çizgiyi oluşturmaktadır” (56). Halide Edib,
Yolpalas Cinayeti, Sonsuz Panayır ve Âkile Hanım Sokağı’nda “İstanbul ve köprünün
öbür tarafı” olarak betimlediği ayrımı sınıf farklılıkları üzerinden çizer, farklı yaşam
biçimlerinde görülen ayrılıklara ve kültürel etkileşime odaklanır. Yazar, bu üç romanda
tekrar eden, müziğe ilişkin kültür ürünlerini birer simge olarak kullanarak, değişen
iktidarla birlikte İstanbul’un gündelik hayatında görülen farklılaşmayı sorunsallaştırır.
A. Yolpalas Cinayeti’nde “Saksofonlu Cazband”lar
Halide Edib, Yolpalas Cinayeti’ni Paris’te bulunduğu 1936 yılında yazar. Türk
toplumuna yaklaşımında “oryantalist” bakış açısı söz konusu edildiği için, ilk olarak, bu
konu hakkında ileri sürülmüş görüşler üzerinde kısaca durulacaktır. Devamında
sırasıyla, romanın özeti verilecek, romanın genel özelliklerinden, sorunsallaştırılan
konulardan bahsedilecek, yazarın bu romanında “İstanbul sosyetesi”ni eleştirmesinde
etken olabilecek toplumsal olaylar araştırıldıktan sonra, son olarak, 1930’lu yıllarda caz
72