Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler ... - Bilkent University

Bakkal’ı 1997 yılında oyunlaştırdığından ve Selim İleri’nin son çıkan anı türünde
kaleme aldığı Kar Yağıyor Hayatıma’nın “Handan’ın Romancısı” adlı bölümünde
Halide Edib’le ilgili anılarına yer verdiğinden söz edilebilir.
Yazar ve eserleri üzerine bugüne kadar yapılmış en kapsamlı çalışma,
“Eserlerinin Kronolojik Listesi” ve “Hakkında Yazılanların Kronolojik Listesi” adlı
bibliyografya çalışmalarıyla birlikte, Doç. Dr. İnci Enginün’ün Halide Edib Adıvar’ın
Eserlerinde Doğu ve Batı Meselesi 1 adlı yayımlanmış doktora tezidir. Romanları üzerine
son yıllarda yapılan çalışmalar içinde yazar hakkında yapılabilecek olası araştırma
konularına da yer vermeleri açısından en önemli iki çalışma, Ayşe Durakbaşa’nın Halide
Edib: Türk Modernleşmesi ve Feminizm 2 ve Nazan Bekiroğlu’nun Halide Edib Adıvar
adlı kitaplarıdır. 1995 yılında Halide Edip ve Amerika adlı yüksek lisans tezini Türkçe
olarak yayımlayan Frances Kazan’ın 2001 yılında ilk baskısı yapılan—ve Ayşe
Durakbaşa’nın hakkında “Halide’nin Romanı” adlı bir inceleme yazısı yazdığı—Halide
adlı romanı yazarla ilgili eserler içinde sayılabilir.
1936 yılında The Clown and His Daughter adıyla önce İngilizce ve aynı yıl
içinde Türkçe olarak yayımlanan Sinekli Bakkal’dan sonra yazılmış, yazarın “son
dönem” veya “üçüncü dönem” olarak anılan romanları üzerine yapılan çalışmalarda, bu
romanlarıyla yazarın romancılığında “toplumsal”a, “toplumsal gerçekçi”liğe veya
“gerçekçi”liğe doğru bir değişim olduğu söylenegelmiştir. Üzerine yapılan istisnasız her
çalışmada, yazarın bu kavramlarla anılan romancılığının bu yönü sorgulanmadan, sadece
romanlarında İstanbul’un gündelik hayatını gözlemlerine dayanarak ve tarihsel olayları
“objektif bir tarihçi” gibi, gerçekçi bir biçimde yansıttığı söylenmekle yetinilmiştir.
1 Metnin geri kalan kısmında kısaca “Doğu ve Batı Meselesi” olarak anılacaktır.
2 Bundan sonra metin boyunca, kısaca “Türk Modernleşmesi ve Feminizm” olarak gönderme yapılacaktır.
2