Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler ... - Bilkent University

aloların Cumhuriyet’in “modernleşme” projesindeki simgesel karşılığını incelerken,
oluşturulmaya çalışılan ideal “kadın modeli” üzerinde durur ve “Yeni Türk devletinin
kurucuları[nın] düşündükleri kadın modelini eğitim yoluyla oluşturmaya ağırlık
verirken, birtakım sosyal-kültürel çalışmalarda da bu çabalarına katkıda bulunup yol
gösterici oldu[klarını]” belirtir. Duman, bu noktada doğal olarak başta Mustafa Kemal
Atatürk olmak üzere, kadın ve erkeğin aynı ortamda bulunduğu ve dans etmeye teşvik
edildiği “balolar”dan söz eder 1 . Duman, devamında, “Batı toplumlarının bir eğlence
öğesi olan balolar”ın Cumhuriyet’in kurulduğu ilk yıllardan itibaren gerçekleştirilen
kültürel değişimde öneminden ise şu sözlerle bahseder: “Kadın ve erkeklerin toplu halde
bir arada bulundukları; eğlence, sosyal dayanışma, yardım gibi farklı amaçlarla
düzenlenen balolar, yeni Türk devletinde kültürel ve sosyal değişimi sağlamak amacıyla
adeta ideolojik bir araç olarak kullanılmıştır” (45). 1925 yılında düzenlenen resmî
balonun toplum için bir örnek oluşturduğunu ve kısa sürede müzikli, danslı eğlencelerin
sıklıkla görülmeye başladığını belirten Duman, “Artan ilgi karşısında özel dans okulları
bile kurulup, dans dersleri verilmeye başlandı” diyerek bu eğlence anlayışının nasıl
yaygınlaşma eğilimi gösterdiğini vurgular (46). Bu noktada, 1930’larda dansın
yaygınlaşmasını sağlamak ve artan talebi karşılamak üzere sadece dans okullarının değil,
dans salonlarının sayısındaki artışın da bu konu üzerine araştırma yapan araştırmacılar
tarafından sıklıkla vurgulandığını eklemek gerek. 2
1 75 Yılda Değişen Yaşam Değişen İnsan’ın “75 Yılda Müzik” adlı bölümünde yer verilen ve “Atatürk
manevi kızının düğününde tango yapıyor, 1929” sözleriyle tanıtılan kapak sayfası için bkz. Ekler, Resim
1.
2 Beyoğlu 1930’da Selâhattin Giz’in bu yıllara ait fotoğraflarını sunan ve yorumlayan Ali Özdamar’ın
Beyoğlu’nda bir zamanlar adım başında bir tanesine rastlandığını belirttiği ve “Dans eden çiftler,
Selâhattin Giz’in objektifine bakarken, bir fokstrotun ortasında donakalmışlar” sözleriyle sunduğu (90)
fotoğraf için bkz. Ekler, Resim 2.
78