Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler ... - Bilkent University

ifade edilmesinde bir araç olarak kullanıldığı anlaşılıyor. Başka bir deyişle, roman
boyunca temelde bu üç gönderme ile ilişkilendiriliyor. Romanda “toplu cinnet”, “isteri”
ve “cinsî sapıklık”ın alt konular olarak işlendiği görülür. Bunların hepsi de “atom
devri”yle ve gündelik hayatta Amerikan etkileriyle bağdaştırılır. Rock’n roll’un 1950’li
yılların “hareket sembolü” olarak anılmasında, doğrudan Atatürk inkılâplarında merkezî
önem taşıyan, değişimin “hızlı” olması gerekliliğinin öngörülmesinin bir eleştirisi
olduğu düşünülebilir. Ayrıca, önceki iki bölümde değinilen, müzik inkılâbının çıkış
noktasının alaturka müziğe “heyecan” ve “hareket” katmak olduğu da göz önünde
bulundurulmalıdır. Son olarak, “cinsî sapıklık”, romanın genelinde ele alınmasına
rağmen başlıca bir bölüm ayrılan, Taksim Gazinosunda gerçekleşen striptiz gösterisiyle
alâkalıdır ki, Halide Edib’in romanlarında hemen her zaman ele aldığı “çıplaklık”ın tek
başına bir araştırma konusu olabileceği, Cumhuriyet’in ilk elli yılı araştırma konusu
olduğu taktirde plaj kültürü, giyim kuşam ve kadınların kamusal alana dahil
edilmelerinin bütüncül bir biçimde ele alınması gerektiği belirtilmelidir. Bundan başka,
bu yıllarda Pamela adlı, “dört motorlu” lakâplı Rus dansçının Taksim Gazinosu’nda
gerçekleştirdiği, bu yılların İstanbul’uyla ilgili anıların anlatıldığı kitaplarda da yer alan
striptiz gösterisi hakkında oldukça çok sayıda çalışmada bahsedildiğini de belirtelim 1 .
Halide Edib, romanda, rock’n roll izleği üzerinden, 1950’li yıllarda İstanbul’un
gündelik hayatında görülen Amerikan etkilerine odaklanır. Önceki bölümlerde
belirtildiği gibi, yazarın caz orkestraları, rock’n roll ve striptiz gibi kültür ürünlerinin
belirli göndermeleri olan simgeler olarak kullanması veya genel olarak romanlarının
1 Bu konuda yapılacak olası bir çalışmada, başlangıç için, Âkile Hanım Sokağı’nın “Cıbıl Gız” adlı üçüncü
bölümünde bu gösterinin anlatıldığı kısımlara (181-83), Aydın Boysan’ın İstanbul’un Kuytu Köşeleri’nde
ayrıntılarıyla anlattığı gösteriye (193) ve Kudret Emiroğlu’nun Gündelik Hayatımızın Tarihi adlı
çalışmasının “Striptiz” adlı bölümüne (434-35) başvurulabilir.
132