Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler ... - Bilkent University

hattâ vals gibi danslar zarif ve ahenkli yapmak şartile en olgun çağlarda
bile güzel olabilir. (3-4)
“Cumhuriyet Baloları” adlı yazısında Duman’ın deyişiyle, Türkiye’de kadınların
ve erkeklerin bir arada bulunduğu bir danslı eğlencenin düzenlenmesi, “cinsiyet
ayrılığını oluşturan eskimiş bir kuralın kesin bir şekilde ortadan kalkışını” simgeler (46).
Yolpalas Cinayeti’nin karakterleri ve yaşam biçimleri temel alındığında, Sacide’nin
evinde düzenlediği bir “çay”a “saksofonlusundan” bir cazband çağırması, İstanbul
sosyetesine yakışacak bir davranış biçimi olarak sunulur. Caz tarihi üzerine yazılmış ve
Türkçe’ye çevrilmiş kaynaklar içinde cazın Türkiye’de veya İstanbul’da nasıl
alımlandığı, hatta Türkiye’de moda olup olmadığıyla ilgili herhangi bir bilgiye
rastlanmıyor. Fakat, Joachim E. Berendt’in Caz Kitabı: Ragtime’dan Fusion ve
Sonrasına adlı çalışmasında, 1930’lu yıllarda dünya çapında hızla yayılan caz müziğinde
saksofonun anlamıyla ilgili şu söyledikleri Sacide ve misafirlerinin gelecek cazbandın
neden özellikle saksofonlu olmasına dikkat ettiklerini açıklayabilecek niteliktedir:
İdeal caz çalgısı, trompet gibi ifadesi güçlü, klarnet gibi hareketli olandır.
Saksofon ailesinin çalgıları, diğerlerinde genellikle birbirine son derece
zıt duran bu iki özelliği birleştirir. Saksofon bu yanlarıyla cazda
önemlidir; ancak bu konuma 30’lu yıllarda gelmiştir [...] O dönemde
saksofoncular şaşkın bakışlarla izlenirdi; [...] müzik aşkına değil, ender
rastlanan bir şey olduğu için dinlenirdi. Saksofon cazdan çok ‘yumuşak’
ya da popüler dans müziğinin bir öğesi olarak görülürdü. (268)
Şoförüne ısmarladığı saksofonlu cazbandın gelmesiyle, Yolpalas’ta değişen hava şöyle
anlatılır: “Biraz sonra saksofon Yolpalas’ı inletiyor, beş erkek beş kadın birbirine
sarılmış dönüyordu” (40).
92