Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler ... - Bilkent University

Türkiye’de yaşayan İngilizler ‘Rowdies’ adlı bir topluluk kurup da
Avigdor’u aralarına aldıklarında o artık tam bir profesyonel olmuştu.
1933 yılında cazı bıraktı. (Aktaran Akçura 139-40)
Cumhuriyet döneminde “asrîleşme” projesi dahilinde müziğe son derece önem
verilmiş, Osmanlı İmparatorluğu ve Tanzimat döneminde ağırlıklı olarak dinlenen
“alaturka musikî”den çok, Batı müziği benimsenmeye çalışılmıştır. “Neler Dinledik,
Nelerle Coştuk?” adlı yazısında, Murat Meriç, “Cumhuriyet’i geliştirme ve Türkiye’yi
‘muasır medeniyetler seviyesine ulaştırma’ yolunda kültür alanında atılacak en büyük
adımlardan birisi müziği geliştirmek olarak belirlenmiş, bu yüzden de Batı’nın çoksesli
müziğinin yaygınlaştırılması öngörülmüştü” diyerek bu duruma dikkat çeker (194).
Meriç, aynı yazıda, alaturka müzik eğitiminin yasaklanma serüvenini anlatır. Buna göre,
1926 yılında alaturka muzik eğitiminin resmî eğitim kurumlarından kaldırılmasıyla,
“1934’te bu müziğin radyo programlarından çıkarılmasına kadar uzanan bir dizi engelin
önü açı[lır]” (194). Meriç’in daha sonraki yıllarda bu müzik türünün yeniden
yaygınlaşmasına ilişkin anlattıkları ise şöyledir: “Sonraki yıllarda alaturkanın her türü
gerek kitleler arasında, gerekse radyolarda yaygınlaştı. Fakat 1976’ya kadar resmi müzik
eğitimi kurumlarında alaturka musiki eğitimi yapılması mümkün olmadı” (194-95). Bu
serüvenin içinde caz müziğinin veya “caz” olarak adlandırılan müziğin Yolpalas
Cinayeti’nde sosyete tarafından dinlenen, evlerde verilen partilerde dans edebilmek için
kiralanan orkestralar tarafından çalındığını görüyoruz. Meriç’in dikkat çektiği üzere,
1926’da alaturka müziği eğitimine getirilen yasağa rağmen, 1940’lı yılların
Türkiye’sinde—başta Munir Nurettin Selçuk’un alaturka müziği çoksesli müzikle
harmanladığı yıllarda—en popüler müzik türü yine alaturka müziğidir: “Alaturka
musiki, bunca yasağa rağmen yok olmadı ve özellikle 1940’lı yıllara damgasını vurdu. O
89