Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler ... - Bilkent University
Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler ... - Bilkent University
Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler ... - Bilkent University
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
“Yolpalas Cinayeti’nde ‘Saksofonlu Cazband’lar” adlı ilk bölümde, Halide<br />
Edib’in İstanbul sosyetesini eleştirme sebepleri irdelendiğinde, ekonomi tarihine ilişkin<br />
yazılardan faydalanılarak <strong>ve</strong> 1930’lu yıllarda bu konu üzerine yazılmış çok sayıda yazıyı<br />
temsilen Yedigün dergisinde yayımlanmış bir yazıyla bu yıllarda yerli malların<br />
kullanımının teşvik edilmeye çalışıldığı, dolayısıyla “tasarruf” konusunun gündemde<br />
olduğu gösterildi. Böyle bir gündeme koşut olarak, yazarın İstanbul sosyetesini<br />
eleştirisinin merkezine yerleştirmesinin sebeplerinin açıklanabileceği öne sürüldü.<br />
Dönemin ekonomik koşulları göz önünde bulundurulduğunda, romanda İstanbul<br />
sosyetesine mal edilen yaşam tarzı içinde caz orkestralarının anlamının<br />
sorgulanabileceği <strong>ve</strong> anlamlandırılabileceği söylendi. Gökhan Akçura <strong>ve</strong> Murat Meriç’in<br />
Türkiye’de caz tarihi üzerine yaptıkları araştırmalardan yararlanılarak, 1930’lu yıllarda<br />
cazın Amerika <strong>ve</strong> Avrupa’da olduğu kadar Türkiye’de de “moda” olduğu, fakat bu<br />
yıllarda her türde alafranga müziğe caz, alafranga müzik icra eden orkestralara da<br />
“cazband” dendiği belirtildi. 1930’lu yılların, “dönemin ruhunu yansıtan” <strong>ve</strong> alaturka<br />
müziğine “neşe <strong>ve</strong> heyecan” öğeleri katılmaya çabalandığı yıllar olduğu, müzisyenlerin<br />
<strong>ve</strong> bestecilerin temelde tekseslilikten çoksesliliğe geçmekle Türk müziğinin<br />
“Batılılaştırılabileceği” inancında oldukları belirtildi. Türk müziği geleneğinin Batı’ya<br />
eklemlenmesinde genel olarak “alafranga” olarak adlandırılan müzik türünün<br />
kendiliğinden medeniyeti ifade eden bir simge olarak alımlanmasından dolayı, bu<br />
yıllarda, Halide Edib gibi kültür alanında gerçekleşen değişimi takip eden yazarların,<br />
eserlerinde, Avrupa <strong>ve</strong> Amerika’dan ithal edilen değerleri iktidarın <strong>ve</strong>ya genel olarak<br />
değişimin simgeleri olarak ele aldıkları öne sürüldü. Bu bağlamda, 1930’lu yıllarda<br />
yazılmış romanların gündelik hayatın araştırılmasında el<strong>ve</strong>rişli kaynaklar olduğu<br />
vurgulandı. Böyle bir çerçe<strong>ve</strong> içinde, Halide Edib’in romanlarında İstanbul’un eğlence<br />
142
Change language