Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler ... - Bilkent University
Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler ... - Bilkent University
Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler ... - Bilkent University
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Halide Edib, yazılarını yayımladığı dergi <strong>ve</strong> gazetelerde sadece edebiyatçı<br />
kimliğiyle değil, eleştirmen <strong>ve</strong>ya köşe yazarı, her şeyden önemlisi İstanbul’un gündelik<br />
yaşantısının ciddî bir gözlemcisi olarak yazar. Bu açıdan, İstanbul’la ilgili anıların<br />
anlatıldığı anı türündeki kitaplarla, Halide Edib’in bu tezde incelenecek olan romanları<br />
arasında, bakış açısı <strong>ve</strong> ele alınan konular açısından bir koşutluk vardır. Başka bir<br />
deyişle, Halide Edib’in romanları, anılarının ilk cildi olan Mor Salkımlı Ev başta olmak<br />
üzere, “anı” türünde <strong>ve</strong>rdiği eserlerle yakından ilişkilidir. Sinekli Bakkal’dan sonra<br />
yazdığı romanlarda bu gazeteci <strong>ve</strong>ya köşe yazarı kimliğiyle romancılığının eş zamanlı<br />
olarak geliştiği görülür. Bundan başka, gazete <strong>ve</strong>ya dergilerde yayımladığı yazılarıyla<br />
romanları arasında, içerik <strong>ve</strong> biçim bakımından ciddî benzerlikler vardır. Bu duruma,<br />
hakkında çalışmalar yapan pek çok eleştirmenin yanında Doğu <strong>ve</strong> Batı Meselesi’nde İnci<br />
Enginün, “Makalelerinde kısa bir şekilde ele aldığı fikirleri kitaplarında geliştirmiştir”<br />
sözleriyle dikkat çeker (399). Bu benzerliklerden biri de ele aldığı konular <strong>ve</strong><br />
mekânlardır.<br />
Halide Edib’in İstanbul’u mekân olarak seçtiği yapıtlarında Batılılaşma<br />
sorunsalını ön plâna çıkardığı <strong>ve</strong> bu sorunsalı ele alırken, bu sürecin İstanbul’un belli<br />
kesimlerinde gündelik yaşantıya nasıl yansıdığı üzerinde durduğu görülür.<br />
Bekiroğlu’nun sözleriyle, “töre romanlarında”, “dikkati bireyden çok toplumda,<br />
bireylerin kalbinden çok kolektif bilinçtedir. Toplumsal kıymetler etrafında tartışmalar<br />
açmakta, sentez arayışlarına girmektedir” (54). Yazar, aile yaşantısı, moda, işçi-iş<strong>ve</strong>ren<br />
sorunu <strong>ve</strong>ya ilişkisi, Batılı aydınlarla İstanbul’lu aydınların bu şehrin gündelik hayatını<br />
nasıl yorumladığı, değişen mimarî, toplumsal sınıflar arasındaki geçişlilik <strong>ve</strong> etkileşim,<br />
köyden kente göç gibi, dönemin kültür tarihine ilişkin pek çok konu üzerinde durur. Bu<br />
tezde Halide Edib’in Yolpalas Cinayeti (1936), Sonsuz Panayır (1946) <strong>ve</strong> Âkile Hanım<br />
24
Change language