Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler ... - Bilkent University

Kırmızı Konak’ta yaşayanlarla tanışırız. Bu ilk kısımdaki bölümlerin her biri belli
karakterlerin yaşam biçimlerinin anlatılmasına ayrılmıştır. Ana tema ise, daha önce de
belirtildiği gibi, kadın erkek ilişkileri ve evlilik kurumunun 1950’li yıllarda geçirdiği
değişimdir.
“Sallan ve Yuvarlan” adlı ikinci kısımda, Beyaz Konak ve Kırmızı Konak’ta
yaşayan karakterlerin çoğunun bir araya geldiği görülür. Bazıları, “Hayat Sallantıları”,
“Gülbeyaz’ın Hayat Sallantıları” ve “Emirgan’daki Sallanma ve Yuvarlanmalar”
biçiminde adlandırılan alt bölümlerden oluşan bu bölümde, olay örgüsünün büyük
çoğunluğunu Nermin’in eniştesi ve teyzesi’nin ilişkilerindeki sorunlar ve bu sorunların
çözümlenmesi oluşturur. Diğer taraftan, “sallan yuvarlan” izleğinin ilk ortaya çıktığı bu
bölümde, Nermin’in Washington’da eniştesi vasıtasıyla tanıdığı Dick adlı Amerikalı’yla
İstanbul’da ilk defa görüldüğü belirtilen rock’n roll müziği eşliğindeki dansları yer alır.
Önceki iki bölümden bağımsız olarak da okunabilecek olan üçüncü ve son bölümde,
“sallan yuvarlan” izleğinin devamlılığına rastlanmakla birlikte, önceki iki bölümde yer
alan karakterlerin hemen hepsi bir araya gelir. Romanın rock’n roll’dan başka içerdiği
ikinci temel kültür ürünü olan “striptiz”e de bu bölümde yer verilir.
Âkile Hanım Sokağı’ndaki anlatı zamanında, yani 1950’li yıllarda gerçekleşen
tarihsel olaylara Sonsuz Panayır’da olduğu kadar çok yer verilmemiştir. Önceki
bölümde, 1940-1946 yılları arasında, Sonsuz Panayır’da anılan tarihsel olaylara koşut
olarak dünyada ve Türkiye’de gerçekleşen tarihsel olaylara değinilmişti. 50’li yıllar,
Halide Edib’in kısa sürecek siyasî hayatını da kapsaması açısından önemlidir;
Enginün’ün aktardığı üzere, Halide Edib, “1950 de Demokrat Parti listesinden bağımsız
olarak İzmir milletvekili seçilir. [...] Onun için 1950 seçiminin çok özel bir mânâsı
vardır. Tâ 1908 den beri özlediği, her hangi bir baskının olmadığı serbest seçim
123