Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler ... - Bilkent University

söylemektedir. Yazar, ayrıca, “Sosyal araştırmalar yapacak olanlar”ın bu eserlere
başvuracağını öngörmektedir. Türkiye’de Şark, Garp ve Amerikan Tesirleri’nde ise,
tarih çalışmalarında bütüncül bir bakış açısının sağlanamayacağı ve en önemlisi ele
alınan dönemin kapsamı ile ilgili şu söyledikleri, yazarın tarihyazımıyla ilgili
düşüncelerini belli eder: “Bugün okuyuculara arzedilen bu eser, dünden bugüne,
bugünden yarına giden dünyamıza taallûk ettiği için, bunu TAMAM OLARAK yazmak
tabiî hiçbir fert için mümkün değildir. [...] Bu eser sadece, yarım asrı geçen bir müddet
zarfında, geçmiş ve gelecekleri de gözönünde tutarak tarih zihniyeti ile onlara bir
bakıştan ibarettir” (8).
Vedat Günyol’un kendisiyle yaptığı “Halide Ediple Bir Konuşma” adlı söyleşide,
Halide Edib, “Bugünkü gençlik hakkında ne düşünüyorsunuz?” sorusuna verdiği yanıtın
içinde, edebiyatta “realizm”le ilgili görüşlerini de belirtmiş olur: “Gençler arasında
bugün en çok ümit verenleri bence ‘realizm’in mânasını anlamışlarıdır. Yani ‘realizm’i
sırf bir şeye inanmamak, yahut sırf açık yazı yazmak [yazar burada James Joyce’un
Ulysses’ini örnek gösterir] diye tefsir etmiyenleridir” (4). Günyol’un bu cevap üzerine
sorduğu, “Açık yazı yazmak realizm değil midir?” sorusuna verdiği cevap ise şöyledir:
Ümit ettiğim şey, gençlerimizin hayatın bütün tezahüratını aynı dikkatle
gözden geçirmeleri, hayatı—ister yerli ister ecnebi—şunun bunun gözü
ile değil kendi gözlerile görmeleri ve terkip içinde bize tarif etmeleridir.
Ve işte böyle ölçülü ve terkipli ve doğru bir edebiyata ve sanata namzet
gördüğüm gençler bana Türkiyenin harsinde hakikî bir rol
oynıyacaklarmış gibi geliyor. (4)
Halide Edib, 1953 yılında Yeni İstanbul gazetesinde yayımladığı “Biyografi ve
Tarih” adlı yazısında, biyografi, tarih ve edebiyat etkileşimi hakkındaki fikirlerini de dile
58