Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler ... - Bilkent University

Buraya kadar, Halide Edib’in romanlarının, gerçekçi roman geleneği içinde
anılabileceğini ve “toplumsal yanları ağır basan” romanlar olduklarını ileri süren
eleştirmenlerin görüşlerinden örnekler gösterildi. Yazarın romanları üzerine yazılan
eleştiri yazılarında ve çalışmalarda ileri sürülen ve kalıplaşmış olduğu söylenebilecek bu
yargılardan bir diğeri de, ilk ikisinden yine tam olarak ayırt edilemeyecek olan, yazarın
Yolpalas Cinayeti’nden son romanı Hayat Parçaları’na kadar “gündelik hayatı”ı
romanlarında işlemesine ilişkin yargıya örnekler gösterelim. Romancılığıyla ilgili
yapılmış çalışmaların hemen hepsinde araştırmacılar, yazarın “roman” türü ile ilgili
kendisiyle yapılan söyleşilerde yaptığı açıklamalara başvururlar. Kurdakul, aynı
yönteme başvurur ve Ruşen Eşref Ünaydın’ın Diyorlar ki adlı derlemesinde yer alan
söyleşiye atıfta bulunarak, yazarın romanlarında İstanbul’un gündelik yaşantısından
çeşitli görüntüleri yansıtmayı öğrendiğini söyler ve şöyle devam eder: “İstanbul’un
bilmediği fukara semtlerini, kenar mahallelerini gezerek halkı tanımaya çalışması da
aynı nedene bağlıdır” (330). Akyüz, yazarın “gerçekçi” romanlar yazdığını belirtmekle
birlikte, Halide Edib’in hikâyelerinde gündelik hayatı konu almasıyla ilgili olarak şunları
söyler: “Ön plânda gelen kahramanları yine kadınlar olan ve teknik bakımdan oldukça
zayıf bulunan bu hikâyelerinde, günlük hayatın canlı ve dikkate değer sahnelerini
bulmak mümkündür” (175). Önertoy ise, Sinekli Bakkal’dan sonraki romanları hakkında
şunları söyler: “Yolpalas Cinayeti’nden başlayarak Halide Edib’in romanlarında
Cumhuriyet Döneminde İstanbul’un değişik semt ve yaşayışlarından kesitler görürüz”
(13). Önertoy, Sonsuz Panayır, Âkile Hanım Sokağı, Döner Ayna ve Hayat Parçaları’nı
kapsayacak şekilde “İstanbul’un değişik semt ve yaşayışlarından kesitler” gördüğümüz
romanların konularını ise şöyle sıralar: “Bu romanlarda sonradan görme denilen,
12