Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler ... - Bilkent University
Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler ... - Bilkent University
Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler ... - Bilkent University
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ÖZET<br />
Hemen her anlatı türünde eserler <strong>ve</strong>rmiş olan Halide Edib Adıvar (1882-1964),<br />
başta hikâye <strong>ve</strong> romanlarında olmak üzere, çeşitli dergi <strong>ve</strong> gazetelere yazdığı yazılarda<br />
İstanbul’un gündelik hayatını ele almıştır. Kurtuluş Savaşıyla birlikte yaşadığı yıllar<br />
içinde tarihsel, toplumsal <strong>ve</strong> siyasal olaylarda etkin bir biçimde rol alan yazarın, eserleri<br />
üzerine yapılan çalışmalardan Cumhuriyet dönemi edebiyatında gerçekçi roman<br />
geleneğinin öncülerinden biri olarak kabul edildiği anlaşılmaktadır. Eserleri üzerine<br />
yapılan çalışmalarda, Yolpalas Cinayeti (1936)’nden itibaren yazdığı romanlarında<br />
toplumsal konuları ele aldığı, İstanbul’un gündelik hayatını “bir tarihçi kadar nesnel” bir<br />
biçimde yansıttığı tekrarlanmış, eserlerinin dönemin tarihine kaynaklık ettiği<br />
söylenegelmiştir.<br />
Genelde söylenenin aksine, yazarın İstanbul’un gündelik hayatıyla ilgili<br />
gözlemlerini romanlarının sadece arka plânını oluşturmak amacıyla kullanmadığı,<br />
İstanbul’un gündelik hayatının kendisini sorunsallaştırdığı görülür. Yazar, romanlarında,<br />
yönetim <strong>ve</strong> ideolojik görüşlerde görülen değişimlerin İstanbul’un gündelik hayatını nasıl<br />
etkilediğini göstermeyi hedeflerken, ele aldığı tarihsel süreç içinde var olan kültür<br />
ürünlerini simgeler olarak kullanır.<br />
Bu tezde, Yolpalas Cinayeti (1936), Sonsuz Panayır (1946) <strong>ve</strong> Âkile Hanım<br />
Sokağı (1957)’nda birer kültür simgesi olarak beliren “cazband”lar (ing. Jazz-band) <strong>ve</strong><br />
“rock’n roll”, edebî <strong>ve</strong> tarihsel kaynakların yanında, incelenen dönemde kaleme alınmış<br />
çeşitli kaynaklarla kıyaslanarak araştırılmış <strong>ve</strong> bu eserlerin içerdiği söylenen tarihsel<br />
gerçeklikler, Yeni Tarihselciliğin edebiyat eleştirisine sunduğu bakış açıları<br />
doğrultusunda irdelenmiştir.<br />
Tezde, kullanılan tarihsel kaynaklar <strong>ve</strong> incelenen romanlarda yansıtılan tarihsel<br />
olayların olgular olarak ele alınamayacağı, yazarın başta eleştirel yaklaşımı dolayısıyla<br />
romanlarında İstanbul’un gündelik hayatını bir tarihçi gibi kaydetmesinin mümkün<br />
olmadığı vurgulanmıştır. Diğer taraftan, bu romanların birtakım kültür ürünlerinin<br />
zaman içindeki dönüşümlerinin araştırılmasında önemli kaynaklar oldukları sonucuna<br />
varılmıştır.<br />
anahtar sözcükler: gündelik hayatın tarihi, İstanbul, kültür simgeleri, müzik<br />
iii
Change language