Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler ... - Bilkent University

yansıttığıdır. Ayrıca, herhangi bir anlatı türünde gerçekliğin yansıtılması söz konusu
olduğunda kurmaca ve kurmaca olmayan eserler arasında bir fark gözetmediği
anlaşılıyor. On dokuzuncu ve yirminci yüzyıl yazar ve eleştirmenlerinin pek çoğu için
bu durum geçerlidir; yerli ve yabancı pek çok yazar ve eleştirmen ne tarih ne de
edebiyatta, yaşam ve kurmaca arasındaki ayrımı sorgulamamıştır. Hatta, Oppermann’ın
da belirttiği gibi, “19. yüzyıl edebiyat eleştirmenlerine göre tarihsel romanın ciddi bir tür
olması ona estetik bir saygınlık kazandırmıştır” (68). Halide Edib’in ilk olarak Yedigün
dergisinde tefrika edilen Yolpalas Cinayeti adlı romanının “Büyük Realist Roman” alt
başlığıyla tanıtılmasında da bir övgü payı olduğu düşünülebilir. Vedat Günyol’un
“Tatarcık” adlı yazısında yazarın bu romanıyla ilgili şu görüşleri, dönemin
edebiyatçılarının edebî eseri, kapsadığı tarihsel dönemi ne derece “gerçekçi” bir biçimde
yansıttığı oranında başarılı saydıklarını göstermektedir:
Roman okuyucuyu hayata soktuğu nisbet ve derecede güzeldir ve
bir şey ifâde edebilir. Karilerin yaşadığı veya yaşamakta olduğu hayattan
ilhamını alan ve onu o hayatın en mudil halleri içine sokan roman tarzı
daha fazla revaç bulmaktadır. Muhiti olduğu kadar, şahsı da içine alan ve
bütün bunları realist bir hamurla mayalayan, yoğuran roman tekemmüle
mevuttur.
İşte Halide Edip[’]de, bu yola da girmiş olmanın derin isabeti var.
Onda muhit unsuru—tefevvuk kudretine rağmen—fert unsuru ile ustaca
kaynaşmıştır. (180)
Tarihle edebiyatın ortak noktaları dolayısıyla birinin “bilimselliği” diğerinin
“kurgusallığını” kaybetmesi veya bu özellikleri her birinin barındırdığı düşüncesi
üzerine kurulu olan Yeni Tarihselcilikle, Platon ve Aristo’dan beri gerçekçilik üzerine
60