Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler ... - Bilkent University

yansıtamayacağı düşüncesinin aksini ispatlayacak niteliktedir. Yolpalas Cinayeti’nin
1936 yılında Yedigün dergisinde tefrika edileceği şu ilânla duyurulur: “Türk edebiyatının
bu hakikaten edip romancısı Avrupada yazdığı son romanının ilk müsveddelerini
gönderdi. Pek yakında bu sayfalarda zevkle, bediî heyecan ürpermeleriyle
okuyacaksınız. Çünkü bu roman Türk edebiyatında bir merhale olacaktır” (Yedigün 171
s.y.). Roman, tefrika edilmeye başlandığı ilk sayısından itibaren sonuna kadar, “Büyük
Realist Roman” alt başlığıyla yayımlanır. İlk tefrika, “Bu realist eseri ile Türk
romancılığına yeni bir cereyan veren Halide Edib” ibaresi eşliğinde yayımlanır (Yedigün
178 23). Muallim Ahmet Halit Kitap Evi’nden kitap halinde çıkan ilk baskısı ise 1937
yılında “Realist Roman” alt başlığıyla basılır. Bir cinayet romanı olarak yazılmış olan
Yolpalas Cinayeti’nde İstanbul sosyetesi ve köyden kente göç ile ilgili gözlemlerden
bahsedilmesinin, bu romanın “büyük realist roman” olarak sunulmasının başlıca iki
etmeni olduğu düşünülebilir. Bundan başka, “Bir Tarihçi Olarak Halide Edib Adıvar”
adlı bölümde alıntılanan, yazarla yaklaşık olarak aynı yıllarda yaşamış eleştirmenlerin
(örneğin Vedat Günyol) “realizm / gerçekçilik”le ilgili söyledikleri hatırlanacak olursa, o
yıllarda bir eserin “realist” olarak anılmasında bir övgü payı olduğu da unutulmamalıdır.
Romanın özeti kısaca şöyle verilebilir: Nadire, Alacapınar köyünde, bir çift öküz
almak için çalışıp para biriktiren dul annesi ile birlikte yaşar. Annesi, istediği öküzleri
alabileceği kadar para biriktirdiği sıralarda, bir süredir görüşmekte olduğu Mükerrem’in
parasını alıp kaçması üzerine delirir ve kısa bir süre sonra ölür. Nadire’yi köyünde
tesadüfen gören İstanbul’lu bir çift, onu evlâtlık olarak alırlar. Daha sonra, romanda
İstanbul sosyetesini temsil eden en önemli karakterlerden biri olarak çizilen Sacide
Sallabaş’ın oğlu Bülent’e bakıcılık yapması için tutulur. Mükerrem de tesadüfen,
“Yolpalas” adlı bu eve şoför olarak alınır. Nadire’ye sarkıntılık eden Mükerrem, onu
75