ZBORNIK - Matica srpska

ãe upravo ovaj prilog ukazati na raznovrsnost i širinu wenog
interesovawa i nauånog stremqewa.
Dvojne igle su jedan od najomiqenijih oblika nakita na
zapadnom Balkanu u gvozdeno doba (Vasiã 1999, 109—130). Imaju
oblik današwih ukosnica sa dve igle ali su pored nakita
za kosu korišãene i kao nakit na odelu umesto fibula. Najviše
ih ima od bronze ali su pravqene i od gvoÿða, srebra i
zlata. Kod nekih balkanskih plemenskih grupa nosili su ih
åešãe muškarci nego ÿene koje su se opredelile za fibule,
mada su u veãini sluåajeva sluÿile kao ukrasni predmeti na
odeãi oba pola. Prema obliku glave razlikuje se više tipova
igala, od kojih su najpopularniji dvojne igle sa dvopetqastom
glavom i dvojne igle sa „M" glavom. Uobiåajeni zajedniåki
naziv za oba tipa su „omega" igle, jer dvopetqasta glava podseãa
na veliko slovo omega a „M" glava na malo slovo omega.
Zbog toga, u arheološkoj literaturi åesto dolazi do zabune jer
kad se kaÿe u opisu „omega" igla, ne zna se na koji se tip misli.
Naime, iako se dva tipa åesto nalaze zajedno, rasprostraweni
su jednim delom na istoj teritoriji i hronološki se
istovremeno javqaju kroz duÿi period, izmeðu wih postoje
bitne razlike. Dvojne igle sa dvopetqastom glavom su nastale
ranije, poåetkom ¢¡ veka pre nove ere, najverovatnije u istoånoj
Bosni, pod uticajem dvopetqastih fibula, dok dvojne igle
sa „M" glavom moguãe vode poreklo iz Male Azije i stigle
su na naš prostor preko gråke
Makedonije u drugoj polovini
¢¡ veka. Stoga smatramo da su
nazivi koje ovde upotrebqavamo
za dva tipa celishodniji i
praktiåniji.
U nedavno izašloj monografiji
„Bor i okolina u praistoriji,
antici i sredwem veku"
(Bor 2004), koja na jedan
sveobuhvatan i celovit naåin
govori o praistoriji toga kraja,
objavqene su dve, do sada,
nepoznate dvojne igle (Sl. 1),
naðene po svemu sudeãi u višeslojnom
praistorijskom na-
Sl. 1. Dve dvojne igle iz Zlotske
peãine, tip sa naglašenim
ramenima i tip sa „M" glavom.
262
sequ Zlotskoj peãini kod Bora
(ibid., 158, sl. 89). Jedna pripada
tipu dvojne igle sa na-