17.11.2012 Views

ZBORNIK - Matica srpska

ZBORNIK - Matica srpska

ZBORNIK - Matica srpska

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

daß er nur Hippias dazu bringen will, dem Schluß zuzustimmen, ein<br />

und derselbe sei lügenhaft und wahrhaftig, so daß Odysseus, wenn<br />

er lügenhaft war, auch wahrhaftig wird, und wenn Achill wahrhaftig<br />

war, er auch lügenhaft wird, und daß die beiden nicht von einander<br />

verschieden waren und nicht einander entgegengesetzt, sondern ähnlich.<br />

35<br />

Das ist gewiß nicht das, was Homer hat sagen wollen, daß<br />

Odysseus und Achill gleichartig waren, und es ist auch nicht die<br />

Auffassung des platonischen Hippias, der sich jetzt gegen Sokrates'<br />

Vorgehen allgemein wehrt und mit Nachdruck diese Konsequenz<br />

ablehnt. Vielmehr bietet er an, den Gegenbeweis anzutreten, nämlich<br />

daß Homer Achill als besser schildert als Odysseus und als redlich,<br />

Odysseus dagegen als listig, vielfach lügend und schlechter als<br />

Achill (369 B 8—C 5). Es ist also Sokrates bzw. Platon, der den<br />

schroffen Gegensatz zwischen Achill und Odysseus für die Argumentation<br />

braucht, mit der er Hippias in die Enge treiben will.<br />

Niemand wird bestreiten, daß Homer Achill und Odysseus als<br />

sehr ungleiche Charaktere darstellt, den einen als tapfer, in seiner<br />

Ehre gekränkt, aber stets offen und bereit, den ihm vorausgesagten<br />

frühen Tod zu akzeptieren, den anderen als kühn und schlau und<br />

vor allem fähig, immer neue Listen zu ersinnen, um sein Leben zu<br />

retten. Ferner ist zuzugeben, daß die Tragiker den von Homer angedeuteten<br />

Unterschied zwischen Achill und Odysseus deutlich herausstellen,<br />

etwa Sophokles im Philoktet oder Euripides im Telephos<br />

und in der Hekabe. 36 Es ist ferner möglich, daß Hippias das homerische<br />

polÿtropoj als “verschlagen" gedeutet hat. Denn nicht ohne<br />

Grund dürfte Antisthenes eine solche Erklärung ausdrücklich abgelehnt<br />

haben, der dem Wort eine moralische Komponente abspricht, 37<br />

35 Cf. eø feyd§j ã 'OdysseŸj ún, kaÆ Èlhu§j gågnetai, kaÆ eø Èlhu§j ã<br />

'Axilleÿj, kaÆ feyd0j, kaÆ oœ diÀcoroi Èll0lwn oí Ëndrej oœd' ñnantåoi,<br />

Èll' Ìmoioi (369 B 4—7).<br />

36 Vgl. nur W. B. Stanford, The Ulysses Theme, 1954; 2 1968 (s. A. 6) und K.<br />

C. King, Achilles (s. A. 6).<br />

37 Vgl. zu der bei Porphyrios erhaltenen Nachricht: H. Schrader (ed.), Porphyrii<br />

Quaestionum Homericarum ad Odysseam pertinentium reliquias, Leipzig<br />

1890, 1—3 und 175—179 und Porphyrii Quaestionum Homericarum ad Iliadem<br />

pertinentium reliquias, Leipzig 1880 386—389; F. Decleva Caizzi (ed.), Antisthenis<br />

Fragmenta, Mailand 1966, 43 (frg. 51); 105—107; weitere Zeugnisse zu Antisthenes'<br />

Homerstudien: 44—46; G. Giannantoni (ed.), Socratis et Socraticorum Reliquiae<br />

I—IV, Neapel 1990, II 209—211 (frg. 187, dazu IV 344—346); Dazu W. B.<br />

Stanford, The Ulysses Theme 1954; 2 1968, 98—100; H. D. Rankin, Antisthenes<br />

Sokratikos, Amsterdam 1986, 175—178, bes. 176 zu polÿtropoj: “Antisthenes argues<br />

that the word polytropos is not a description of moral quality, but of varied<br />

modes of behaviour and manner (tropoi)", s. auch 66: “The word describes Odysseus'<br />

clever and philosophical cast of personality and is entirely appropriate to him;<br />

46

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!