Avances en el estudio de la Inteligencia Emocional
Avances en el estudio de la Inteligencia Emocional
Avances en el estudio de la Inteligencia Emocional
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Avances</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>estudio</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> Int<strong>el</strong>ig<strong>en</strong>cia <strong>Emocional</strong><br />
CLIMA<br />
EMOCIONAL<br />
VALORES<br />
CULTURALES<br />
INTELIGENCIA<br />
EMOCIONAL<br />
IDENTIDAD<br />
DE GÉNERO<br />
SEXO COMO<br />
ESTÍMULO<br />
PROCESOS DE<br />
INTERACCIÓN<br />
(Implícitos y<br />
explícitos)<br />
DISTRIBUCIÓN<br />
DE ROLES<br />
COMPOSICIÓN<br />
GRUPAL<br />
AFECTIVA<br />
PARTICIPACIÓN<br />
INNOVACIÓN<br />
RENDIMIENTO<br />
Figura 1. Mod<strong>el</strong>o teórico propuesto (adaptado <strong>de</strong> K<strong>el</strong>ly y Barsa<strong>de</strong>, 2001).<br />
cu<strong>en</strong>tran que, <strong>de</strong> todas <strong>la</strong>s características analizadas<br />
<strong>en</strong> un <strong>estudio</strong> <strong>en</strong> r<strong>el</strong>ación a <strong>la</strong> efectividad <strong>de</strong> los<br />
equipos, <strong>la</strong> participación es <strong>la</strong> que mayor r<strong>el</strong>ación<br />
muestra con <strong>la</strong> satisfacción <strong>de</strong> los trabajadores y una<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong>s variables que más fuertem<strong>en</strong>te predice <strong>la</strong> productividad<br />
(Campion, Papper y Medsker, 1996).<br />
Otra variable c<strong>la</strong>ve para <strong>la</strong> efectividad <strong>de</strong> los<br />
procesos grupales es <strong>la</strong> comunicación. A<strong>de</strong>más <strong>de</strong><br />
permitir coordinar <strong>la</strong> tarea <strong>de</strong> forma más efectiva, <strong>la</strong><br />
comunicación intragrupal también proporciona<br />
apoyo emotivo y social al individuo, constituy<strong>en</strong>do<br />
un factor importante para <strong>el</strong> bi<strong>en</strong>estar individual y<br />
para <strong>la</strong> efectividad d<strong>el</strong> equipo. Las necesida<strong>de</strong>s sociales<br />
<strong>de</strong> los trabajadores (comunicación, apoyo,…)<br />
se consi<strong>de</strong>ran <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>el</strong> punto <strong>de</strong> vista <strong>de</strong> <strong>la</strong> compr<strong>en</strong>sión<br />
mutua y <strong>el</strong> ambi<strong>en</strong>te que g<strong>en</strong>er<strong>en</strong> permitirá<br />
a sus miembros mant<strong>en</strong>erse <strong>en</strong> contacto con <strong>la</strong>s<br />
personas que los ro<strong>de</strong>an y conocer si un compañero<br />
ti<strong>en</strong>e un problema o una necesidad personal. Esta<br />
variable está directam<strong>en</strong>te r<strong>el</strong>acionada con <strong>la</strong> consi<strong>de</strong>ración<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong>s personas y sus necesida<strong>de</strong>s y es<br />
c<strong>la</strong>ve para <strong>la</strong> productividad y <strong>el</strong> r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to (Campion<br />
et al., 1996).<br />
Paral<strong>el</strong>am<strong>en</strong>te, cabe <strong>de</strong>stacar como proceso<br />
c<strong>la</strong>ve <strong>en</strong> <strong>el</strong> equipo <strong>la</strong> distribución <strong>de</strong> roles. La efectividad<br />
<strong>de</strong> los equipos <strong>de</strong> trabajo está directam<strong>en</strong>te r<strong>el</strong>acionada<br />
con <strong>la</strong> exist<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> diversos roles. Des<strong>de</strong><br />
este mod<strong>el</strong>o se establece una r<strong>el</strong>ación directa <strong>en</strong>tre<br />
<strong>el</strong> equilibrio <strong>de</strong> roles y <strong>el</strong> r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to d<strong>el</strong> equipo,<br />
<strong>de</strong> forma que un equipo compuesto por miembros<br />
bril<strong>la</strong>ntes e ing<strong>en</strong>iosos, por ejemplo, t<strong>en</strong>drá un<br />
<strong>de</strong>sempeño <strong>de</strong>fici<strong>en</strong>te si dichos miembros no cu<strong>en</strong>tan<br />
con habilida<strong>de</strong>s alternativas a su ing<strong>en</strong>io creativo,<br />
como por ejemplo habilida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> cohesión o<br />
coordinación. La heterog<strong>en</strong>eidad <strong>de</strong> los roles pue<strong>de</strong><br />
reducir <strong>la</strong> cantidad <strong>de</strong> competición cuando se trata<br />
<strong>de</strong> realizar <strong>la</strong> misma tarea dado que cada miembro<br />
d<strong>el</strong> equipo subraya su propia habilidad, respetando<br />
<strong>la</strong>s habilida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> los otros. Esto pue<strong>de</strong> t<strong>en</strong>er efectos<br />
positivos <strong>en</strong> los procesos interpersonales d<strong>en</strong>tro<br />
<strong>de</strong> los equipos e influye <strong>en</strong> gran medida sobre <strong>la</strong>s dinámicas<br />
psicosociales.<br />
Finalm<strong>en</strong>te, at<strong>en</strong>di<strong>en</strong>do al niv<strong>el</strong> organizacional,<br />
se especifican <strong>en</strong> <strong>el</strong> mod<strong>el</strong>o dos importantes variables:<br />
los valores culturales, repres<strong>en</strong>tados por <strong>la</strong>s<br />
políticas <strong>de</strong> actuación a niv<strong>el</strong> organizacional, <strong>la</strong>s<br />
acciones llevadas a cabo <strong>en</strong> materia <strong>de</strong> formación o<br />
<strong>la</strong> dirección <strong>de</strong> <strong>la</strong> evaluación que los sujetos hac<strong>en</strong><br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> organización, y <strong>el</strong> clima emocional, que recoge<br />
<strong>la</strong> situación global <strong>de</strong> <strong>la</strong> organización y su ambi<strong>en</strong>te<br />
afectivo <strong>en</strong> g<strong>en</strong>eral.<br />
Las variables incluidas <strong>en</strong> todos estos niv<strong>el</strong>es,<br />
ejerc<strong>en</strong> una influ<strong>en</strong>cia paral<strong>el</strong>a sobre <strong>la</strong> Composición<br />
Grupal Afectiva resultante. Los procesos ocurridos a<br />
niv<strong>el</strong> grupal, <strong>de</strong>rivados <strong>de</strong> <strong>la</strong> interacción <strong>de</strong> sus miembros<br />
y <strong>de</strong> <strong>la</strong> distribución <strong>de</strong> roles, y directam<strong>en</strong>te <strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tes<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>de</strong>finición d<strong>el</strong> niv<strong>el</strong> individual, incid<strong>en</strong><br />
sobre <strong>la</strong> emoción grupal a <strong>la</strong> vez que <strong>la</strong>s variables<br />
organizacionales, dando lugar a una composición<br />
afectiva <strong>de</strong>terminada. Aunque <strong>en</strong> <strong>la</strong> literatura ya se re-<br />
181