12.03.2015 Views

Avances en el estudio de la Inteligencia Emocional

Avances en el estudio de la Inteligencia Emocional

Avances en el estudio de la Inteligencia Emocional

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

El cua<strong>de</strong>rno <strong>de</strong> bitácora y <strong>la</strong> Int<strong>el</strong>ig<strong>en</strong>cia <strong>Emocional</strong><br />

jar <strong>de</strong> forma cooperativa, increm<strong>en</strong>tan su autoestima<br />

y automotivación, interiorizan valores y habilida<strong>de</strong>s<br />

sociales, <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>n su int<strong>el</strong>ig<strong>en</strong>cia emocional.<br />

El grupo facilita <strong>la</strong> confianza, <strong>el</strong> apoyo<br />

mutuo, <strong>la</strong> superación <strong>de</strong> inhibiciones, miedos y resist<strong>en</strong>cias,<br />

<strong>la</strong> r<strong>el</strong>ación horizontal; pot<strong>en</strong>cia <strong>el</strong> diálogo,<br />

<strong>la</strong> responsabilidad, <strong>el</strong> intercambio, <strong>el</strong> respeto<br />

al otro, <strong>la</strong> escucha activa, <strong>la</strong> empatía, <strong>la</strong> capacidad<br />

para resolver conflictos, <strong>el</strong> <strong>en</strong>riquecimi<strong>en</strong>to personal;<br />

posibilita que los estudiantes avanc<strong>en</strong> <strong>en</strong> su<br />

proyecto vital y profesional; favorece, finalm<strong>en</strong>te,<br />

su proceso <strong>de</strong> apr<strong>en</strong>dizaje y les <strong>en</strong>gancha al p<strong>la</strong>cer<br />

d<strong>el</strong> conocimi<strong>en</strong>to.<br />

A modo <strong>de</strong> conclusión<br />

Como ha seña<strong>la</strong>do Biggs (2006), <strong>el</strong> clima d<strong>el</strong> au<strong>la</strong><br />

no es otra cosa que <strong>el</strong> conjunto <strong>de</strong> interacciones que<br />

<strong>el</strong> profesor crea <strong>de</strong> manera formal e informal con los<br />

estudiantes; interacciones que provi<strong>en</strong><strong>en</strong>, <strong>en</strong> gran<br />

medida, <strong>de</strong> <strong>la</strong>s teorías implícitas que <strong>el</strong> profesor<br />

ti<strong>en</strong>e sobre sus alumnos, <strong>de</strong> sus expectativas sobre<br />

<strong>el</strong>los. Según este autor, hay dos mod<strong>el</strong>os básicos y<br />

contrapuestos <strong>de</strong> profesor: <strong>el</strong> que no confía <strong>en</strong> <strong>el</strong> estudiante<br />

y <strong>el</strong> que confía <strong>en</strong> él. El primero g<strong>en</strong>era ansiedad<br />

y cinismo; <strong>el</strong> segundo confianza y, aunque<br />

asume riesgos, si <strong>la</strong>s cosas funcionan, consigue que<br />

sus alumnos apr<strong>en</strong>dan más y mejor. Por <strong>el</strong>lo, <strong>en</strong> opinión<br />

<strong>de</strong> este autor, <strong>el</strong> posicionami<strong>en</strong>to d<strong>el</strong> profesor<br />

a favor <strong>de</strong> uno u otro <strong>de</strong> estos dos mod<strong>el</strong>os ti<strong>en</strong>e una<br />

<strong>en</strong>orme r<strong>el</strong>evancia s<strong>en</strong>tim<strong>en</strong>tal, no sólo porque con<br />

su opción g<strong>en</strong>era emociones negativas o positivas <strong>en</strong><br />

los estudiantes, sino también porque tales emociones<br />

ti<strong>en</strong><strong>en</strong> una <strong>en</strong>orme repercusión <strong>en</strong> todo <strong>el</strong> proceso<br />

<strong>de</strong> <strong>en</strong>señanza/apr<strong>en</strong>dizaje.<br />

Des<strong>de</strong> esta perspectiva, y parti<strong>en</strong>do <strong>de</strong> nuestra<br />

propia práctica doc<strong>en</strong>te, estamos conv<strong>en</strong>cidos<br />

d<strong>el</strong> valor intrínseco <strong>de</strong> <strong>la</strong> experi<strong>en</strong>cia pedagógica que<br />

acabamos <strong>de</strong> <strong>de</strong>scribir, que nos permite compartir<br />

con los estudiantes, año tras año, conocimi<strong>en</strong>tos,<br />

sueños, reflexiones, s<strong>en</strong>timi<strong>en</strong>tos, actitu<strong>de</strong>s, expectativas<br />

y cre<strong>en</strong>cias. Como ha dicho una <strong>de</strong> nuestras<br />

alumnas: “El cua<strong>de</strong>rno <strong>de</strong> bitácora ha sido para mi<br />

muy productivo. Me ha dado <strong>la</strong> oportunidad <strong>de</strong> reflexionar<br />

sobre mis viv<strong>en</strong>cias y s<strong>en</strong>timi<strong>en</strong>tos. La<br />

lectura <strong>de</strong> los artículos me ha aportado información,<br />

cultura y bases teóricas para saber más sobre temas<br />

que como futura maestra me interesan mucho. La<br />

asist<strong>en</strong>cia y participación <strong>en</strong> c<strong>la</strong>se han sido como<br />

una terapia <strong>en</strong> <strong>la</strong> que he podido expresar mis experi<strong>en</strong>cias<br />

y mis emociones, escuchar a los <strong>de</strong>más y,<br />

algo muy importante, s<strong>en</strong>tirme escuchada, al<br />

tiempo que hablábamos <strong>de</strong> temas tan interesantes<br />

para nuestra formación profesional”. O como <strong>de</strong>cía<br />

otra <strong>de</strong> <strong>el</strong><strong>la</strong>s: “El cua<strong>de</strong>rno <strong>de</strong> bitácora me ha dado<br />

<strong>la</strong> oportunidad <strong>de</strong> apr<strong>en</strong><strong>de</strong>r que educar es ayudar a<br />

<strong>la</strong> persona a ser <strong>el</strong><strong>la</strong> misma, a crecer, a <strong>en</strong>contrar su<br />

sitio <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>en</strong>torno que le ro<strong>de</strong>a y a conocerse <strong>en</strong> sus<br />

capacida<strong>de</strong>s, <strong>de</strong> manera que pueda vivir y r<strong>el</strong>acionarse<br />

consigo misma y con los <strong>de</strong>más <strong>de</strong>s<strong>de</strong> ese<br />

fondo positivo que le hace ser una persona única.<br />

Por <strong>el</strong>lo sost<strong>en</strong>go que es necesario un cambio que repercuta<br />

<strong>en</strong> todo <strong>el</strong> sistema educativo, que abra espacios<br />

d<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> <strong>la</strong>s au<strong>la</strong>s para 1a reflexión, <strong>el</strong> diálogo<br />

y e1 autoconocimi<strong>en</strong>to”.<br />

Refer<strong>en</strong>cias<br />

Biggs, J. (2006). Calidad d<strong>el</strong> apr<strong>en</strong>dizaje universitario.<br />

Madrid, Narcea.<br />

Bisquerra Alcina, R. (2005). La educación emocional<br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong> formación <strong>el</strong> profesorado. Revista<br />

Interuniversitaria <strong>de</strong> Formación d<strong>el</strong> Profesorado,<br />

Volum<strong>en</strong> 19 (3), 93-112.<br />

Bisquerra Alcina, R. (2000). Métodos <strong>de</strong> investigación<br />

educativa. Barc<strong>el</strong>ona, CEAC.<br />

Extremera, N. y Fernán<strong>de</strong>z-Berrocal, P. (2002). La<br />

int<strong>el</strong>ig<strong>en</strong>cia emocional <strong>en</strong> <strong>el</strong> contexto educativo:<br />

hal<strong>la</strong>zgos ci<strong>en</strong>tíficos <strong>de</strong> sus efectos <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

au<strong>la</strong>. Revista <strong>de</strong> Educación, 332, 97-116.<br />

Fernán<strong>de</strong>z Domínguez, M.ª R. (2005). Más allá <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> educación emocional. La formación para <strong>el</strong><br />

crecimi<strong>en</strong>to y <strong>de</strong>sarrollo personal. PRH<br />

como mod<strong>el</strong>o <strong>de</strong> refer<strong>en</strong>cia. Revista Interuniversitaria<br />

<strong>de</strong> Formación d<strong>el</strong> Profesorado, Volum<strong>en</strong><br />

19 (3), 191-246.<br />

Gallego Gil, D. & Guerra Liaño, S. (2007). Las<br />

webQuest y <strong>el</strong> apr<strong>en</strong>dizaje cooperativo. Utilización<br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong> doc<strong>en</strong>cia universitaria. Revista<br />

Complut<strong>en</strong>se <strong>de</strong> Educación, Volum<strong>en</strong> 18 (1),<br />

77-94.<br />

López Noguero, F. (2005). Metodología participativa<br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>en</strong>señanza universitaria. Madrid, Narcea.<br />

Moliner, M. (1981). Diccionario <strong>de</strong> uso d<strong>el</strong> español.<br />

Tomo I. Madrid, Gredos.<br />

Palomero Pescador, J. E. y Fernán<strong>de</strong>z Domínguez,<br />

M.ª R. (2005). El cua<strong>de</strong>rno <strong>de</strong> bitácora. Reflexiones<br />

al hilo d<strong>el</strong> Espacio Europeo <strong>de</strong> Educación<br />

Superior. Revista <strong>el</strong>ectrónica Interuniversitaria<br />

<strong>de</strong> Formación d<strong>el</strong> Profesorado,<br />

528

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!