12.03.2015 Views

Avances en el estudio de la Inteligencia Emocional

Avances en el estudio de la Inteligencia Emocional

Avances en el estudio de la Inteligencia Emocional

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

La Int<strong>el</strong>ig<strong>en</strong>cia <strong>Emocional</strong> <strong>en</strong> Brasil: un <strong>estudio</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> producción académica <strong>de</strong> los cursos <strong>de</strong> postgrado<br />

si<strong>de</strong>ra que este progresivo <strong>de</strong>sarrollo es <strong>el</strong> resultado<br />

d<strong>el</strong> <strong>de</strong>sempeño <strong>de</strong> <strong>la</strong>s universida<strong>de</strong>s y c<strong>en</strong>tros <strong>de</strong> investigación<br />

que actúan <strong>en</strong> <strong>la</strong> modalidad <strong>de</strong> postgrado<br />

universitario.<br />

La CAPES (Coordinación <strong>de</strong> Perfeccionami<strong>en</strong>to<br />

<strong>de</strong> Personal <strong>de</strong> Niv<strong>el</strong> Superior), fundada <strong>en</strong><br />

1951, es una autarquía d<strong>el</strong> Ministerio <strong>de</strong> Educación<br />

que cumple un pap<strong>el</strong> estratégico <strong>en</strong> <strong>la</strong> calidad <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

educación superior y <strong>en</strong> <strong>la</strong> formación a niv<strong>el</strong> <strong>de</strong><br />

Maestría y Doctorado. Dispone <strong>de</strong> un Portal <strong>de</strong> Periódicos<br />

con textos completos, bases <strong>de</strong> datos <strong>de</strong> refer<strong>en</strong>cias<br />

con resúm<strong>en</strong>es, pat<strong>en</strong>tes, tesis y disertaciones,<br />

estadísticas y otras publicaciones <strong>de</strong> acceso<br />

gratuito <strong>en</strong> internet. El Banco <strong>de</strong> Tesis (BT) es una<br />

<strong>de</strong> sus bases <strong>de</strong> datos y <strong>en</strong> 2007 contaba con 285<br />

mil disertaciones y tesis <strong>de</strong>f<strong>en</strong>didas <strong>en</strong> <strong>el</strong> período <strong>de</strong><br />

1987-2004 y fue increm<strong>en</strong>tado <strong>en</strong> 28,5% con <strong>la</strong> reci<strong>en</strong>te<br />

inclusión <strong>de</strong> 81.341 trabajos publicados durante<br />

los años 2005 y 2006. Como se pue<strong>de</strong> constatar,<br />

<strong>el</strong> volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> investigaciones registradas <strong>en</strong><br />

<strong>el</strong> BT repres<strong>en</strong>ta una muestra bastante repres<strong>en</strong>tativa<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> producción ci<strong>en</strong>tífica d<strong>el</strong> país.<br />

Método<br />

Esta investigación, <strong>de</strong> naturaleza exploratoria, consistió<br />

<strong>en</strong> revisar sistemáticam<strong>en</strong>te <strong>la</strong> producción<br />

ci<strong>en</strong>tífica prov<strong>en</strong>i<strong>en</strong>te <strong>de</strong> los cursos <strong>de</strong> postgrado<br />

<strong>en</strong> Brasil, refer<strong>en</strong>te al período <strong>de</strong> 1990 (año <strong>de</strong> publicación<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> primera formalización teórica d<strong>el</strong><br />

concepto) a 2006 (período disponible para consulta<br />

<strong>en</strong> <strong>el</strong> banco <strong>de</strong> datos s<strong>el</strong>eccionado). En mayo<br />

<strong>de</strong> 2007, actualizamos <strong>la</strong> revisión, pero no <strong>de</strong>tectamos<br />

cambios significativos <strong>en</strong> los resultados <strong>de</strong><br />

esta investigación.<br />

Los datos fueron consultados <strong>en</strong> <strong>el</strong> Banco <strong>de</strong><br />

Tesis (BC) <strong>de</strong> <strong>la</strong> CAPES –una <strong>de</strong> <strong>la</strong>s principales vías<br />

<strong>de</strong> acceso y divulgación ci<strong>en</strong>tífica d<strong>el</strong> país, cuyo objetivo<br />

es facilitar <strong>el</strong> acceso a informaciones sobre disertaciones<br />

y tesis <strong>de</strong>f<strong>en</strong>didas <strong>en</strong> los programas <strong>de</strong><br />

postgrado nacionales. Los programas <strong>de</strong> postgrado son<br />

los responsables directos tanto por <strong>el</strong> <strong>en</strong>vío <strong>de</strong> información<br />

a CAPES como por <strong>la</strong> veracidad <strong>de</strong> los datos.<br />

Como herrami<strong>en</strong>ta <strong>de</strong> búsqueda, <strong>la</strong> CAPES<br />

dispone <strong>de</strong> <strong>la</strong> opción “resúm<strong>en</strong>es”, que permite investigar<br />

por “autor”, “título” y “pa<strong>la</strong>bras c<strong>la</strong>ve”.<br />

El corpus fue constituido por los resúm<strong>en</strong>es<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong>s disertaciones y tesis registrados <strong>en</strong> <strong>el</strong> BT, disponible<br />

<strong>en</strong> http://servicos.capes.gov.br/capesdw/.<br />

Los datos fueron recogidos <strong>en</strong> <strong>el</strong> período <strong>de</strong> 20 a<br />

27/05/2007, <strong>de</strong> acuerdo con <strong>la</strong>s sigui<strong>en</strong>tes etapas:<br />

Etapa 1: revisión d<strong>el</strong> BT y localización <strong>de</strong> los trabajos<br />

que at<strong>en</strong>dieran a los sigui<strong>en</strong>tes criterios <strong>de</strong><br />

búsqueda:<br />

Opción: “resúm<strong>en</strong>es”;<br />

Criterio <strong>de</strong> búsqueda:: “por asunto”;<br />

Modo <strong>de</strong> búsqueda: por “pa<strong>la</strong>bra c<strong>la</strong>ve”;<br />

Descriptores: “int<strong>el</strong>ig<strong>en</strong>cia emocional”;<br />

Opción <strong>de</strong> búsqueda: “todas <strong>la</strong>s pa<strong>la</strong>bras”;<br />

Años revisados: <strong>de</strong>s<strong>de</strong> 1990 hasta 2006, individualm<strong>en</strong>te<br />

para cada niv<strong>el</strong> <strong>de</strong> <strong>estudio</strong>s;<br />

Niv<strong>el</strong>es <strong>de</strong> <strong>estudio</strong>s revisados por año: Maestría<br />

Profesional, Maestría Académica y Doctorado.<br />

Etapa 2: impresión y lectura <strong>de</strong> los resúm<strong>en</strong>es y s<strong>el</strong>ección<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong>s investigaciones refer<strong>en</strong>tes al constructo<br />

IE.<br />

Etapa 3: análisis y c<strong>la</strong>sificación <strong>de</strong> los datos resultantes<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong>s etapas anteriores según:<br />

El niv<strong>el</strong> <strong>de</strong> <strong>estudio</strong>s: MP, MA, D;<br />

El área <strong>de</strong> especialización d<strong>el</strong> programa <strong>de</strong><br />

postgrado;<br />

El año <strong>de</strong> lectura d<strong>el</strong> trabajo: 1990-2006;<br />

La institución responsable por <strong>el</strong> programa;<br />

El ámbito <strong>de</strong> aplicación/<strong>estudio</strong> d<strong>el</strong> constructo<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> IE: 1. Ámbito teórico; 2. Ámbito<br />

<strong>la</strong>boral; 3. Ámbito <strong>de</strong> <strong>la</strong> salud; 4. Ámbito<br />

educativo; 5. Ámbito afectivo.<br />

Etapa 4: análisis y discusión <strong>de</strong> los resultados.<br />

Resultados<br />

Al introducir los términos <strong>de</strong> búsqueda “int<strong>el</strong>ig<strong>en</strong>cia<br />

emocional”, con <strong>la</strong> opción “todas <strong>la</strong>s pa<strong>la</strong>bras”,<br />

localizamos todas <strong>la</strong>s investigaciones que incluían<br />

los términos “int<strong>el</strong>ig<strong>en</strong>cia” y “emocional”, separados<br />

o combinados. Se ubicaron 65 resúm<strong>en</strong>es <strong>de</strong> disertaciones<br />

y tesis, realizados <strong>en</strong>tre <strong>el</strong> período <strong>de</strong><br />

1990 a 2006. Tras <strong>la</strong> primera revisión sistemática,<br />

se <strong>en</strong>contraron los sigui<strong>en</strong>tes resultados:<br />

• 29 investigaciones que tomaron <strong>el</strong> constructo<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> IE como objeto <strong>de</strong> investigación<br />

o como marco teórico para explicar los resultados<br />

<strong>en</strong>contrados.<br />

• 05 investigaciones <strong>en</strong> <strong>la</strong>s que, aunque no se<br />

haga refer<strong>en</strong>cia directa al marco teórico <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

52

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!