12.03.2015 Views

Avances en el estudio de la Inteligencia Emocional

Avances en el estudio de la Inteligencia Emocional

Avances en el estudio de la Inteligencia Emocional

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>Avances</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>estudio</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> Int<strong>el</strong>ig<strong>en</strong>cia <strong>Emocional</strong><br />

mismo, aún no bi<strong>en</strong> conocidas y d<strong>el</strong>imitadas–, un<br />

análisis más <strong>en</strong> <strong>de</strong>talle <strong>de</strong>sv<strong>el</strong>a conexiones fundam<strong>en</strong>tales<br />

para pre<strong>de</strong>cir un bu<strong>en</strong> ajuste esco<strong>la</strong>r y social.<br />

En concreto, <strong>de</strong>b<strong>en</strong> resaltarse <strong>la</strong>s sigui<strong>en</strong>tes: (1)<br />

Las corr<strong>el</strong>aciones <strong>en</strong>tre IE (con medidas <strong>de</strong> rasgo y<br />

habilidad) y <strong>la</strong> capacidad para interpretar correctam<strong>en</strong>te<br />

<strong>la</strong> comunicación no verbal <strong>de</strong> los que están<br />

alre<strong>de</strong>dor. Parece que una interpretación ajustada <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> comunicación no verbal se convierte, a<strong>de</strong>más, <strong>en</strong><br />

<strong>el</strong> rasgo fundam<strong>en</strong>tal para ganar confianza <strong>en</strong> uno<br />

mismo. (2) Las corr<strong>el</strong>aciones <strong>en</strong>tre IE y <strong>la</strong> emisión<br />

<strong>de</strong> conductas int<strong>el</strong>ig<strong>en</strong>tes a <strong>la</strong>rgo p<strong>la</strong>zo <strong>en</strong> <strong>el</strong> ámbito<br />

social (compet<strong>en</strong>cia social). (3) Las corr<strong>el</strong>aciones <strong>en</strong>tre<br />

IE <strong>el</strong>evada y aus<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> estrés social, ansiedad,<br />

<strong>de</strong>presión y <strong>de</strong>sajuste clínico, sobre todo cuanto mayor<br />

es <strong>el</strong> compon<strong>en</strong>te <strong>de</strong> “c<strong>la</strong>ridad <strong>de</strong> s<strong>en</strong>timi<strong>en</strong>tos”<br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong> IE. Y, finalm<strong>en</strong>te, (4) <strong>la</strong>s corr<strong>el</strong>aciones <strong>en</strong>tre algunos<br />

aspectos <strong>de</strong> <strong>la</strong> IE (<strong>de</strong> nuevo <strong>la</strong> “c<strong>la</strong>ridad <strong>de</strong><br />

s<strong>en</strong>timi<strong>en</strong>tos”) y <strong>el</strong> locus of control interno y <strong>la</strong> confianza<br />

<strong>en</strong> uno mismo.<br />

No obstante, los resultados más interesantes<br />

son los que apuntan hacia <strong>la</strong> r<strong>el</strong>ación <strong>en</strong>tre <strong>la</strong> IE<br />

como habilidad (medida a través d<strong>el</strong> TESIS) y varios<br />

indicadores objetivos y subjetivos <strong>de</strong> inadaptación<br />

esco<strong>la</strong>r. En concreto, los resultados empíricos<br />

<strong>de</strong>muestran que se produc<strong>en</strong> corr<strong>el</strong>aciones significativas<br />

negativas <strong>en</strong>tre IE y pobres resultados académicos<br />

(<strong>el</strong>evado número <strong>de</strong> susp<strong>en</strong>sos) y problemas<br />

<strong>de</strong> conducta <strong>en</strong> <strong>la</strong> escu<strong>el</strong>a que recib<strong>en</strong> at<strong>en</strong>ción<br />

tanto d<strong>el</strong> profesorado como <strong>de</strong> <strong>la</strong> dirección esco<strong>la</strong>r<br />

(partes <strong>de</strong> amonestación, expulsiones). También<br />

<strong>de</strong>be subrayarse que <strong>la</strong>s subesca<strong>la</strong>s más globales d<strong>el</strong><br />

TAMAI (Inadaptación G<strong>en</strong>eral, Inadaptación Esco<strong>la</strong>r)<br />

corr<strong>el</strong>acionan <strong>de</strong> forma negativa y significativa<br />

con puntuaciones <strong>el</strong>evadas <strong>en</strong> IE.<br />

Sin embargo, tampoco <strong>de</strong>b<strong>en</strong> <strong>de</strong>jar <strong>de</strong> seña<strong>la</strong>rse<br />

algunos problemas <strong>de</strong> este <strong>estudio</strong>, que trabajos<br />

posteriores habrán <strong>de</strong> solv<strong>en</strong>tar; <strong>en</strong> particu<strong>la</strong>r es<br />

importante tratar <strong>de</strong> corregir: (1) Los <strong>de</strong>sequilibrios<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> muestra (hombres/mujeres, c<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> <strong>estudio</strong>s<br />

públicos/privados). (2) Las difíciles interr<strong>el</strong>aciones<br />

<strong>en</strong>tre pruebas <strong>de</strong> IE <strong>de</strong> distinta naturaleza<br />

(medidas <strong>de</strong> aptitud fr<strong>en</strong>te a medidas <strong>de</strong> rasgo,<br />

que, por ejemplo, <strong>en</strong> <strong>la</strong>s corr<strong>el</strong>aciones con <strong>el</strong> BASC<br />

han ofrecido resultados muy dispares). (3) Finalm<strong>en</strong>te,<br />

<strong>de</strong>terminados resultados estadísticos contraintuitivos,<br />

como <strong>la</strong> falta <strong>de</strong> corr<strong>el</strong>ación <strong>en</strong>tre los<br />

factores d<strong>el</strong> TMMS-24 y <strong>el</strong> TESIS con los d<strong>el</strong> SMS,<br />

que, <strong>en</strong> principio, <strong>de</strong>berían haber funcionado igual<br />

que con <strong>la</strong>s puntuaciones d<strong>el</strong> SCF y d<strong>el</strong> PDA.<br />

Por último, hay que m<strong>en</strong>cionar que esta investigación<br />

sólo establece corr<strong>el</strong>aciones <strong>en</strong>tre indicadores<br />

<strong>de</strong> adaptación (fundam<strong>en</strong>talm<strong>en</strong>te, <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

contexto esco<strong>la</strong>r)y medidas <strong>de</strong> IE, lo que no significa<br />

que ésta sea, necesariam<strong>en</strong>te, <strong>la</strong> variable más importante<br />

<strong>de</strong> cara a pre<strong>de</strong>cir <strong>la</strong> adaptación esco<strong>la</strong>r.<br />

Son necesarios nuevos trabajos que analic<strong>en</strong> <strong>la</strong> interacción<br />

conjunta <strong>de</strong> varios factores <strong>de</strong> distinta naturaleza<br />

–<strong>en</strong>tre los que presumimos que uno fundam<strong>en</strong>tal<br />

será <strong>la</strong> IE o alguno <strong>de</strong> sus compon<strong>en</strong>tes–<br />

para po<strong>de</strong>r dar cu<strong>en</strong>ta <strong>de</strong> <strong>la</strong> máxima varianza <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

inadaptación esco<strong>la</strong>r.<br />

Conclusiones<br />

De acuerdo con <strong>la</strong> hipótesis <strong>de</strong> investigación establecida,<br />

y a <strong>la</strong> luz <strong>de</strong> los resultados obt<strong>en</strong>idos, no po<strong>de</strong>mos<br />

afirmar que existan difer<strong>en</strong>cias <strong>en</strong> Int<strong>el</strong>ig<strong>en</strong>cia<br />

<strong>Emocional</strong> g<strong>en</strong>eral <strong>en</strong>tre varones y mujeres, lo<br />

que v<strong>en</strong>dría a contra<strong>de</strong>cir <strong>la</strong> cre<strong>en</strong>cia popu<strong>la</strong>r <strong>de</strong> que<br />

<strong>la</strong>s mujeres están más <strong>en</strong> contacto con <strong>la</strong>s emociones.<br />

Sin embargo, sí que parece haber ciertas difer<strong>en</strong>cias<br />

<strong>en</strong> factores concretos <strong>de</strong> <strong>la</strong> Int<strong>el</strong>ig<strong>en</strong>cia <strong>Emocional</strong>,<br />

por ejemplo, <strong>la</strong>s mujeres manifiestan una mayor habilidad<br />

para percibir emociones, tal y como Ciarrochi<br />

et al. (2000) obtuvo <strong>en</strong> <strong>estudio</strong>s anteriores.<br />

No aparec<strong>en</strong> difer<strong>en</strong>cias significativas <strong>en</strong><br />

adopción y compr<strong>en</strong>sión emocional. Así pues, varones<br />

y mujeres obti<strong>en</strong><strong>en</strong> puntuaciones simi<strong>la</strong>res <strong>en</strong><br />

capacidad cognitiva para compr<strong>en</strong><strong>de</strong>r <strong>la</strong> situación<br />

d<strong>el</strong> otro y ponerse <strong>en</strong> su lugar, pero <strong>la</strong>s mujeres estás<br />

más predispuestas a una respuesta afectiva ante<br />

dicha situación. No obstante, aunque los resultados<br />

pon<strong>en</strong> <strong>de</strong> manifiesto que ambos géneros compr<strong>en</strong>d<strong>en</strong><br />

por igual <strong>la</strong> situación, <strong>la</strong> mujer reacciona más<br />

afectivam<strong>en</strong>te. Consi<strong>de</strong>rados globalm<strong>en</strong>te nuestros<br />

resultados parec<strong>en</strong> confirman, pues, <strong>la</strong>s difer<strong>en</strong>cias<br />

<strong>de</strong> género <strong>en</strong>contradas <strong>en</strong> empatía (Davis, 1980; Eis<strong>en</strong>berg<br />

y L<strong>en</strong>non, 1983; Hoffman, 1997; Mestre<br />

et al., 2004; Singh-Manoux, 2000).<br />

Respecto a <strong>la</strong>s difer<strong>en</strong>cias <strong>en</strong>contradas <strong>en</strong> personalidad,<br />

nuestro <strong>estudio</strong> ava<strong>la</strong> los resultados obt<strong>en</strong>idos<br />

por autores como Costa et al. (2001) y De Migu<strong>el</strong><br />

(2005), don<strong>de</strong> <strong>la</strong>s mujeres se autopercib<strong>en</strong> con<br />

mayores dificulta<strong>de</strong>s que los hombres para <strong>en</strong>fr<strong>en</strong>tar<br />

situaciones <strong>de</strong> estrés, pero a <strong>la</strong> vez se consi<strong>de</strong>ran<br />

asertivas, activas y optimistas, con mayor capacidad<br />

<strong>de</strong> p<strong>la</strong>nificar, organizar y ejecutar tareas, y con facilidad<br />

<strong>de</strong> establecer r<strong>el</strong>aciones interpersonales.<br />

Indagar sobre <strong>la</strong> causa <strong>de</strong> estas difer<strong>en</strong>cias<br />

t<strong>en</strong>dría importantes repercusiones no sólo para <strong>la</strong><br />

447

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!