12.03.2015 Views

Avances en el estudio de la Inteligencia Emocional

Avances en el estudio de la Inteligencia Emocional

Avances en el estudio de la Inteligencia Emocional

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Int<strong>el</strong>ig<strong>en</strong>cia <strong>Emocional</strong> e implicaciones <strong>en</strong> <strong>el</strong> contexto educativo. Alcance <strong>de</strong> los programas <strong>de</strong> interv<strong>en</strong>ción<br />

nocer y utilizar <strong>el</strong> l<strong>en</strong>guaje <strong>de</strong> cara a contro<strong>la</strong>r <strong>el</strong> propio<br />

l<strong>en</strong>guaje.<br />

El Programa <strong>de</strong> Metal<strong>en</strong>guaje-2 (Vallés, 1998)<br />

se emplea con alumnos <strong>de</strong> Educación Primaria y sus<br />

objetivos son conci<strong>en</strong>ciar al alumno <strong>de</strong> que emplee<br />

un l<strong>en</strong>guaje correcto, si<strong>en</strong>do capaces <strong>de</strong> percibir<br />

los errores <strong>de</strong> un mal uso <strong>de</strong> éste y hacer que los<br />

alumnos conozcan un l<strong>en</strong>guaje que les ayu<strong>de</strong> a t<strong>en</strong>er<br />

unas mejores habilida<strong>de</strong>s a <strong>la</strong> hora <strong>de</strong> conversar<br />

y todo <strong>el</strong>lo <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>la</strong> retroalim<strong>en</strong>tación con <strong>la</strong> persona<br />

con <strong>la</strong> que se hable.<br />

El <strong>en</strong>tr<strong>en</strong>ami<strong>en</strong>to <strong>en</strong> mediación aplicado al control<br />

emocional<br />

Este método se usa <strong>en</strong> <strong>la</strong> resolución <strong>de</strong> conflictos, <strong>de</strong><br />

modo que cuando dos alumnos se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran <strong>en</strong><br />

oposición, buscan una tercera persona que hace <strong>de</strong><br />

mediador, que les ayuda a solucionar <strong>el</strong> conflicto <strong>de</strong><br />

un modo satisfactorio. Se int<strong>en</strong>ta inculcar <strong>en</strong> los<br />

alumnos normas y principios basados <strong>en</strong> <strong>el</strong> respeto<br />

a los <strong>de</strong>rechos humanos. A medida que pase <strong>el</strong> <strong>en</strong>tr<strong>en</strong>ami<strong>en</strong>to,<br />

<strong>el</strong> alumno <strong>de</strong>be autocontro<strong>la</strong>rse y ser<br />

capaz <strong>de</strong> poner <strong>en</strong> práctica por si solo todas <strong>la</strong>s habilida<strong>de</strong>s<br />

trabajadas <strong>en</strong> <strong>el</strong> programa.<br />

En g<strong>en</strong>eral, lo que se pret<strong>en</strong><strong>de</strong> con estos programas<br />

es <strong>la</strong> prev<strong>en</strong>ción <strong>de</strong> <strong>la</strong> viol<strong>en</strong>cia esco<strong>la</strong>r, <strong>en</strong>señar<br />

unas a<strong>de</strong>cuadas estrategias <strong>de</strong> resolución <strong>de</strong><br />

conflictos y crear un clima socio-afectivo <strong>en</strong>tre los<br />

alumnos.<br />

Programas con cont<strong>en</strong>idos <strong>de</strong> habilida<strong>de</strong>s sociales<br />

D<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> esta c<strong>la</strong>sificación po<strong>de</strong>mos <strong>en</strong>contrar<br />

programas que tratan temas emocionales <strong>en</strong> r<strong>el</strong>ación<br />

con <strong>el</strong> trabajo <strong>de</strong> <strong>la</strong>s habilida<strong>de</strong>s sociales. Un ejemplo<br />

<strong>de</strong> <strong>el</strong>los sería <strong>el</strong> PEHIS (Programa <strong>de</strong> Habilida<strong>de</strong>s<br />

<strong>de</strong> Interacción Social) (Monjas, 1993). Des<strong>de</strong><br />

este programa se trabajan habilida<strong>de</strong>s r<strong>el</strong>acionadas<br />

con los s<strong>en</strong>timi<strong>en</strong>tos e instrucción verbal mediante<br />

<strong>el</strong> mod<strong>el</strong>ado, con feedback y refuerzo al alumnado.<br />

Entr<strong>en</strong>ami<strong>en</strong>to a padres<br />

Estos programas ti<strong>en</strong><strong>en</strong> como objetivo formar a los<br />

padres para que puedan educar a sus hijos <strong>en</strong> lo r<strong>el</strong>acionado<br />

con <strong>la</strong>s emociones. Un programa para trabajar<br />

<strong>en</strong> esta línea sería <strong>el</strong> <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>do por Vallés<br />

(2000), titu<strong>la</strong>do “La Int<strong>el</strong>ig<strong>en</strong>cia <strong>Emocional</strong> <strong>en</strong> los hijos.<br />

Cómo <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>r<strong>la</strong>”. Se basa <strong>en</strong> <strong>el</strong> trabajo con padres<br />

sobre <strong>la</strong> Int<strong>el</strong>ig<strong>en</strong>cia <strong>Emocional</strong> <strong>de</strong> sus hijos y<br />

cómo mediante <strong>el</strong> trabajo <strong>en</strong> familia, pued<strong>en</strong> sacar<br />

<strong>el</strong> mayor provecho <strong>de</strong> esta int<strong>el</strong>ig<strong>en</strong>cia.<br />

Basándonos <strong>en</strong> los anteriores programas, se<br />

hace evid<strong>en</strong>te su r<strong>el</strong>evancia <strong>en</strong> <strong>el</strong> contexto educativo.<br />

El autocontrol emocional, <strong>el</strong> a<strong>de</strong>cuado uso d<strong>el</strong> propio<br />

l<strong>en</strong>guaje o <strong>la</strong>s habilida<strong>de</strong>s sociales, son sólo algunos<br />

aspectos a tratar d<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> <strong>la</strong> Int<strong>el</strong>ig<strong>en</strong>cia<br />

<strong>Emocional</strong> y a los que <strong>de</strong>berían prestar una mayor<br />

at<strong>en</strong>ción padres e hijos con <strong>el</strong> fin <strong>de</strong> mejorar <strong>la</strong> comunicación<br />

<strong>en</strong>tre <strong>el</strong>los y así como <strong>la</strong>s r<strong>el</strong>aciones interpersonales<br />

fuera d<strong>el</strong> contexto familiar.<br />

Conclusiones<br />

En este trabajo se han examinado <strong>la</strong>s posibles r<strong>el</strong>aciones<br />

que <strong>la</strong> Int<strong>el</strong>ig<strong>en</strong>cia <strong>Emocional</strong> podría t<strong>en</strong>er<br />

sobre los procesos <strong>de</strong> <strong>en</strong>señanza-apr<strong>en</strong>dizaje, <strong>el</strong> r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to<br />

académico <strong>de</strong> los alumnos y sobre <strong>el</strong> profesorado,<br />

incluy<strong>en</strong>do también una breve revisión <strong>de</strong><br />

algunos <strong>de</strong> los más r<strong>el</strong>evantes programas <strong>de</strong> interv<strong>en</strong>ción<br />

psico-educativa d<strong>en</strong>tro d<strong>el</strong> ámbito emocional.<br />

La bibliografía revisada nos hab<strong>la</strong> <strong>de</strong> una evid<strong>en</strong>cia<br />

empírica sólida sobre <strong>la</strong> influ<strong>en</strong>cia que <strong>la</strong> Int<strong>el</strong>ig<strong>en</strong>cia<br />

<strong>Emocional</strong> t<strong>en</strong>dría sobre los alumnos. El<br />

<strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> esta int<strong>el</strong>ig<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> <strong>el</strong> alumnado,<br />

pue<strong>de</strong> mejorar y pot<strong>en</strong>ciar su influ<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> aspectos<br />

tan importantes <strong>de</strong> su vida como sería <strong>el</strong> r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to<br />

académico a <strong>la</strong>rgo p<strong>la</strong>zo, <strong>la</strong>s r<strong>el</strong>aciones interpersonales<br />

y su ajuste psicológico. Algunos<br />

ejemplos implicarían que <strong>en</strong> <strong>la</strong> adolesc<strong>en</strong>cia, <strong>la</strong> pot<strong>en</strong>ciación<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> Int<strong>el</strong>ig<strong>en</strong>cia <strong>Emocional</strong> podría g<strong>en</strong>erar<br />

v<strong>en</strong>tajas al afrontar <strong>el</strong> estrés <strong>de</strong> los <strong>estudio</strong>s,<br />

r<strong>en</strong>tabilizando mejor su tiempo <strong>de</strong> <strong>estudio</strong> y <strong>el</strong>igi<strong>en</strong>do<br />

estrategias a<strong>de</strong>cuadas para <strong>la</strong> resolución <strong>de</strong><br />

conflictos y <strong>el</strong> trabajo <strong>en</strong> grupo.<br />

Por otra parte y como se ha seña<strong>la</strong>do, <strong>la</strong> Int<strong>el</strong>ig<strong>en</strong>cia<br />

<strong>Emocional</strong> podría influir <strong>en</strong> <strong>el</strong> r<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to<br />

d<strong>el</strong> doc<strong>en</strong>te, <strong>de</strong> forma que su pot<strong>en</strong>ciación<br />

podría t<strong>en</strong>er implicaciones <strong>en</strong> estrategias para afrontar<br />

<strong>el</strong> ritmo y <strong>la</strong>s posibles <strong>de</strong>sav<strong>en</strong><strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> doc<strong>en</strong>cia.<br />

Incluso un mejor reconocimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />

propias emociones, y su correcta reparación, podría<br />

asociarse a una prev<strong>en</strong>ción d<strong>el</strong> influjo negativo <strong>de</strong><br />

ciertas emociones tanto <strong>en</strong> su doc<strong>en</strong>cia como <strong>en</strong> su<br />

vida diaria.<br />

En <strong>el</strong> último apartado, hemos realizado una<br />

revisión <strong>de</strong> algunos programas <strong>de</strong> interv<strong>en</strong>ción e Int<strong>el</strong>ig<strong>en</strong>cia<br />

<strong>Emocional</strong>. Entre los más r<strong>el</strong>evantes se<br />

<strong>de</strong>staca <strong>la</strong> interv<strong>en</strong>ción directa con <strong>el</strong> alumnado y <strong>la</strong><br />

interv<strong>en</strong>ción con los padres, lo que ayudaría a <strong>la</strong><br />

exist<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> una fluida comunicación <strong>en</strong>tre ambos<br />

para que se pueda así g<strong>en</strong>erar una b<strong>en</strong>eficiosa in-<br />

430

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!