ΠΡΑΚΤΙΚΑ 4ου ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ –EUROMED 2021

4 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψηφιοποίησης Πολιτιστικής Κληρονομιάς
EUROMED 2021, 30/9 - 3/10/2021
όρασης καθώς και των συνοδών τους με μουσεία και εκθεσιακούς χώρους και τα κενά που υπάρχουν σε
αυτή, και στη συνέχεια να διερευνηθούν οι ανάγκες των ατόμων αυτών από συστήματα και εργαλεία σαν
αυτά που θα συνδυαστούν και θα αναπτυχθούν στο πλαίσιο υλοποίησης του έργου ΑΠΤΟΣ. Η πρόσκληση
για συμμετοχή στην έρευνα απευθύνθηκε σε διάφορες ομάδες και κοινότητες ατόμων με αναπηρία
όρασης. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται η Ένωση Τυφλών Β. Ελλάδος «Ο Λουδοβίκος Μπράιγ» και ο
Πανελλήνιος Σύνδεσμος Τυφλών με τα διάφορα παραρτήματά του.
Τα ερωτηματολόγια περιλαμβάνουν πέντε ενότητες. Η πρώτη ενότητα συγκέντρωσε δημογραφικές
πληροφορίες για τα στοιχεία και το προφίλ του χρήστη. Η δεύτερη ενότητα διερεύνησε τη σχέση των
συμμετεχόντων με χώρους πολιτιστικού ενδιαφέροντος, με την χρήση ή όχι τεχνολογικών εργαλείων. Οι
απαντήσεις σε αυτό το μέρος μπορούν να δώσουν στοιχεία για την προδιαγραφή των στοιχείων των
εφαρμογών για διαφορετικά είδη κοινού, ανάλογα με την επαφή τους ή όχι με μουσεία και τεχνολογικές
εφαρμογές σε αυτά. Η τρίτη ενότητα έθεσε πιο συγκεκριμένες ερωτήσεις για τη χρήση ηχογραφημένων
αφηγήσεων στο πλαίσιο μιας μουσειακής επίσκεψης, ενώ η τέταρτη για την απτική χρήση 3Δ
εκτυπωμένων αντιγράφων αντικειμένων πολιτιστικού περιεχομένου. Οι δύο αυτές ενότητες δομήθηκαν
με τέτοιο τρόπο, ώστε να καθοδηγήσουν με σχετική ακρίβεια τις επιλογές που θα γίνουν για τις
ηχογραφημένες αφηγήσεις και την χρήση των 3Δ αντιγράφων. Η πέμπτη και τελευταία ενότητα αφορούσε
τη χρήση έξυπνων αντιγράφων, ώστε να αποκτήσουμε ακόμα πιο λεπτομερή στοιχεία για τα παράγωγα
του έργου.
Το ερωτηματολόγιο απαντήθηκε από 40 ΑμεΑ. Από αυτά τα 23 ήταν άντρες και 17 γυναίκες. Πέραν των
προδιαγεγραμμένων ερωτήσεων, τα άτομα που απάντησαν ενθαρρύνθηκαν στο να κάνουν οποιοδήποτε
σχόλιο σχετικό με την επαφή τους, την εμπειρία τους και τη γνώμη τους σχετικά με τους χώρους
πολιτιστικού ενδιαφέροντος και τις επιμέρους θεματικές του ερωτηματολογίου. Ως εκ τούτου, η συλλογή
των απαντήσεων πήρε τη μορφή μιας άτυπης συνέντευξης, με τα ατομικά σχόλια των ατόμων να
αποτελούν ένα σημαντικό και πλήρως διαφωτιστικό εργαλείο για την αποσαφήνιση της παρούσας
κατάστασης που επικρατεί στους χώρους πολιτιστικού ενδιαφέροντος και την προσβασιμότητα των ΑμεΑ
οράσεως.
Αποτελέσματα και Ερμηνεία
Οι απαντήσεις που δόθηκαν στα ερωτηματολόγια σχετικά με την επαφή των ερωτηθέντων με τους χώρους
πολιτισμού σκιαγράφησε σε μεγάλο βαθμό τις σημαντικές ελλείψεις που υπάρχουν στους χώρους αυτούς
όσον αφορά την εξυπηρέτηση και προσβασιμότητα των ΑμεΑ όρασης. Συγκεκριμένα το 50% των
ερωτηθέντων ατόμων επισκέπτεται τουλάχιστον μία φορά το χρόνο χώρους πολιτιστικού ενδιαφέροντος
όπως μουσεία, εκθεσιακούς χώρους κ.ά. Δε συναντούν πολύ συχνά στους χώρους αυτούς υποδομές και
εξειδικευμένα προγράμματα για άτομα με αναπηρία όρασης (σήμανση, ηχητική ενημέρωση, οδηγοί
όδευσης), ενώ σπάνια οι παραπάνω χώροι διαθέτουν καταρτισμένο προσωπικό για υποστήριξη ατόμων
με αναπηρία όρασης. Αν και συχνά οι ερωτηθέντες δήλωσαν την επιθυμία να μπορούν να κινηθούν
ανεξάρτητα και με τον δικό τους ρυθμό μέσα σε έναν εκθεσιακό χώρο, η συνοδεία καταρτισμένου
προσωπικού θα ενθάρρυνε την πλειοψηφία των ατόμων στο να συμμετέχουν σε μια συμβατική ξενάγηση.
Τα αποτελέσματα των ερωτηματολογίων επιβεβαίωσαν τη σημασία των ηχογραφημένων
οδηγών/αφηγήσεων για τα ΑμεΑ όρασης. Συγκεκριμένα, σε ποσοστό 72,5% τα ΑμεΑ όρασης που
απάντησαν στο ερωτηματολόγιο θεωρούν πολύ σημαντική τη διαθεσιμότητα ηχογραφημένων αφηγήσεων
για περιηγήσεις πολιτιστικού ενδιαφέροντος, φαίνεται όμως πως τέτοιες αφηγήσεις διατίθενται σπάνια
(52,5%) ή ποτέ (30%) με βάση την εμπειρία τους. Σε ερωτήσεις για τα τεχνικά χαρακτηριστικά
ηχογραφημένων ηχογραφήσεων, τα ερωτηθέντα άτομα απάντησαν ότι θα προτιμούσαν τη δυνατότητα
επιλογής μεταξύ περισσοτέρων σύντομων αφηγήσεων (85%) έναντι μιας ηχογραφημένης αφήγησης
μεγάλης χρονικής διάρκειας. Αρκετά σημαντικές κρίθηκαν οι ενέργειες ελέγχου αναπαραγωγής της
ηχογραφημένης αφήγησης.
Οι διαφορές στην έκφανση της αναπηρίας των ατόμων που απάντησαν στο ερωτηματολόγιο έχουν
αντίστοιχα επηρεάσει και την ανάπτυξη της απτικής τους ικανότητας. Αν και το 52,5% των ατόμων που
1047