ΠΡΑΚΤΙΚΑ 4ου ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ –EUROMED 2021

4 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψηφιοποίησης Πολιτιστικής Κληρονομιάς
EUROMED 2021, 30/9 - 3/10/2021
απευθυνθούν σε ένα κοινό που επιθυμούσε απεγνωσμένα σύνδεση, κοινωνικοποίηση και ευκαιρίες
εκπαίδευσης, ενώ ήταν σε απομόνωση. Το πέτυχαν αυτό, ενώ επικρεμόταν η απειλή της διακοπής
ύπαρξής τους (Culture at a crossroads, 2020).
Σύμφωνα με αντίστοιχες έρευνες της εταιρείας Axiell, έχει προκύψει ότι τα μουσεία, οι αίθουσες
τέχνης, οι βιβλιοθήκες και τα αρχεία σημειώνουν πρόοδο στις ψηφιακές προσπάθειές τους. Τι θα
συμβεί όμως όταν η πανδημία COVID-19 τελειώσει και επιστρέψουν τουρίστες και πλήθη; Οι
μοναδικές συλλογές και οι διά ζώσης εμπειρίες που προσφέρουν τα πολιτιστικά ιδρύματα του κόσμου
θα κερδίσουν την προτεραιότητα; Ωστόσο, θα ήταν εσφαλμένη η δυαδική θεώρηση του ερωτήματος.
Πράγματι, οι άνθρωποι επιθυμούν τη φυσική πρόσβαση και τη σύνδεση – θα υπάρχει πάντα κοινό για
διά ζώσης εκθέσεις. Ωστόσο, αναδύεται μια νέα γενιά πιθανών επισκεπτών των μουσείων, για τους
οποίους η πολιτιστική βιομηχανία επιθυμεί να καταναλώνουν μέσα και πληροφορίες ψηφιακά. Η
προσφορά σε αυτή τη γενιά μιας συναρπαστικής, καθηλωτικής πολιτιστικής εμπειρίας σε φυσικά και
ψηφιακά κανάλια θα βρεθεί στο επίκεντρο του πολιτιστικού κλάδου, με στόχο την καλλιέργεια του
ενδιαφέροντος για τις εκπληκτικές οπτικές που προσφέρουν τα πολιτιστικά ιδρύματα όσο και για τη
μετατροπή αυτού του ενδιαφέροντος σε συνεχή υποστήριξη μέσω της ψηφιακής παράδοσης. Είναι
γεγονός ότι μετά την περιπέτεια, τα μουσεία αναδύθηκαν πιο ισχυρά και πολύγλωσσα, έτοιμα πλέον
να αντιμετωπίσουν ενδεχόμενη επανάληψη παρόμοιων φαινομένων εκτάκτου ανάγκης.
Χαρακτηριστικά, το Bell Museum, στις Η.Π.Α. μέσω εφαρμογής για κινητά καθιστά την
επαναλειτουργία του περισσότερο προσβάσιμη και διαδραστική (Culture at a crossroads, 2020).
Σύμφωνα με την έρευνα του ΝΕΜΟ, μετά τη λήξη του lockdown για περίπου το 50% των μουσείων τα
επίπεδα των διαδικτυακών επισκεπτών παρέμειναν στα ίδια επίπεδα ή αυξήθηκαν (NEMO, 2021). Το
σίγουρο είναι ότι η κρίση COVID-19 άλλαξε για πάντα την αντίληψη των μουσείων για τον ψηφιακό
κόσμο, αναδεικνύοντας τα υφιστάμενα ζητήματα και επιταχύνοντας τις αλλαγές που ήταν ήδη σε
εξέλιξη (Gaballo, 2020).
Ωστόσο, η τεχνολογία για χάρη της τεχνολογίας δεν αποτελεί στρατηγική δέσμευσης:
➢ Γενικά, η χρήση εφαρμογών για κινητά επιτόπου δεν αυξάνει την ικανοποίηση των επισκεπτών:
αντιθέτως, η χρήση ενός φυλλαδίου αποδεικνύεται πολύ περισσότερο ευχάριστη. Ενδιαφέρον, δε,
παρουσιάζει το γεγονός ότι, αν και η πλειονότητα των εφαρμογών για κινητά έχει σχεδιαστεί για
επιτόπια χρήση, οι περισσότεροι άνθρωποι ανοίγουν πολιτιστικές εφαρμογές για κινητά εκτός
τοποθεσίας παρά επιτόπου.
➢ Η εικονική πραγματικότητα δεν είναι μια στρατηγική από μόνη της: όπως και άλλες πρωτοβουλίες,
η εικονική πραγματικότητα θα μπορούσε ενδεχομένως να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην
επίτευξη κρίσιμων στόχων για πολιτιστικές οντότητες, όπως διευκόλυνση κοινών εμπειριών,
καλλιέργεια θετικής αποτίμησης, διευκόλυνση διαδραστικότερης επικοινωνίας με το προσωπικό,
στοιχείο το οποίο αυξάνει την ικανοποίηση των επισκεπτών, αυξανόμενη αίσθηση εμπιστοσύνης και
τεχνογνωσίας, παροχή ευκαιριών για εξατομίκευση. Η απλή ανάπτυξη VR επιτόπου δεν επιτυγχάνει
κανέναν από αυτούς τους στόχους. Απαιτείται διαρκής ενσωμάτωση και εξέταση του τύπου και του
τρόπου της εικονικής πραγματικότητας που θα αναπτυχθεί.
➢ Ένα πρωταρχικό εμπόδιο στην επίσκεψη για άτομα που ενδιαφέρονται να παρακολουθήσουν έναν
πολιτιστικό οργανισμό αλλά δεν συμμετέχουν είναι οι προκλήσεις πρόσβασης-δυσκολίες στον
προγραμματισμό, δυσκολία στην αγορά εισιτηρίων εκ των προτέρων και μη ανταπόκριση σε ερωτήσεις
(που τίθενται σε μεγάλο βαθμό στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή στις ψηφιακές πλατφόρμες). Όλα
αυτά βασίζονται σε τεχνολογία εκτός τοποθεσίας, συμπεριλαμβανομένων των μέσων κοινωνικής
326