ΠΡΑΚΤΙΚΑ 4ου ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ –EUROMED 2021

4 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψηφιοποίησης Πολιτιστικής Κληρονομιάς
EUROMED 2021, 30/9 - 3/10/2021
Καταστρεπτικών τεχνικών, αφού, σε συνδυασμό και με άλλες μεθόδους ελέγχου συνεισφέρει στη
χαρτογράφηση των μορφών, του βαθμού και της εξέλιξης στον χρόνο της διάβρωσης των
εκτεθειμένων επιφανειών των μνημείων, καθώς και την παρατήρηση και αποτίμηση των επεμβάσεων
συντήρησης και αποκατάστασης (Moropoulou et al., 2013; Vázquez et al., 2011; Zezza, 2010).
Η αρχή της μεθόδου συνίσταται στο διαφορετικό ποσοστό ανάκλασης και απορρόφησης του ορατού
φάσματος από την εξεταζόμενη αρχιτεκτονική επιφάνεια ή υλικό, ανάλογα με σύστασή του και την
κατάσταση (φθοράς) στην οποία βρίσκεται. Η διαδικασία ξεκινά με τον Μακροσκοπικό Έλεγχο και
την αποτύπωση γενικών όψεων του εξεταζόμενου μνημείου και λεπτομερειών που αφορούν στα
διαφορετικά δομικά υλικά του, σε φυσικές εικόνες πλήρους χρώματος. Γίνεται χρήση φωτογραφιών,
μακροφωτογραφιών, μικροφωτογραφιών οπτικής ή ηλεκτρονικής μικροσκοπίας, χαρακτηριστικές
των περιβαλλοντικών παραγόντων που συνδέονται με τις επικρατούσες μορφές διάβρωσης που
παρατηρούνται (Moropoulou & Labropoulos, 2015; Κούρτελη, 2001). Οι εικόνες, εφόσον
ψηφιοποιηθούν εάν πρόκειται για αναλογικές, εισάγονται σε κατάλληλο λογισμικό επεξεργασίας
εικόνας, με τη χρήση του οποίου αποδίδονται στις φωτογραφίες αυτές ψευδή χρώματα
(pseudocolors), δηλαδή χρώματα που δεν αντιστοιχούν στα αληθή (true colors) στην ανθρώπινη
οπτική αντίληψη και γίνεται χρήση ειδικών φίλτρων, δίνοντας στον πειραματιστή τη δυνατότητα να
προβάλλει τα τμήματα της εικόνας που τον ενδιαφέρουν. Τα ψευδή χρώματα αντιστοιχίζονται με
συγκεκριμένα μορφολογικά χαρακτηριστικά των εξεταζόμενων επιφανειών και με τον τρόπο αυτόν,
μπορούν να διερευνηθούν οι διαδικασίες και οι μηχανισμοί φθοράς των υλικών (Μοροπούλου &
Λαμπρόπουλος, 2010).
2.4 Η επεξεργασία εικόνας με το λογισμικό Image Pro Plus
Στο πλαίσιο της παρούσας εργασίας, η μέθοδος της Ψηφιακής Επεξεργασίας Εικόνας εφαρμόστηκε
με τη βοήθεια του λογισμικού Image Pro Plus, το οποίο περιέχει ένα σύνολο εντολών, που
ομαδοποιούνται σε ενότητες επιλογών, ανάλογα με την επιθυμητή εφαρμογή (π.χ. βελτίωση,
τμηματοποίηση, ανίχνευση ακμών, μέτρηση επιφανειών κ.λπ.). Οι εικόνες που συλλέχθηκαν,
εισήχθηκαν στο πρόγραμμα και αφού πρώτα μετατράπηκαν σε grayscale από πλήρους χρώματος
RGB (Red– Green– Blue) εικόνες, επεξεργάστηκαν με ψευδοχρώματα, με τον Προσαρμοσμένο
Πίνακα Αναζήτησης (LUT – Look Up Table) «Spectrum Blue-Red», ο οποίος παρέχει τη δυνατότητα
επισήμανσης και οπτικής αύξησης των διαφορετικών εντάσεων του γκρίζου, ώστε να γίνουν διακριτές
οι διαφορετικές υφές και μορφές φθοράς των υλικών. Μετά από συγκριτική μελέτη των
επεξεργασμένων εικόνων, καταρτίστηκε ένα σύστημα ερμηνείας των ψευδοχρωμάτων, καθένα από
τα οποία αντιστοιχίζεται σε ένα εύρος τύπων διάβρωσης, προσφέροντας έτσι, μια πρώτη
χαρτογράφηση της φθοράς και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως οδηγός για τη μακροχρόνια
παρακολούθηση (longterm monitoring) του μνημείου.
Επιπλέον της δημιουργίας του συστήματος ταξινόμησης της φθοράς, η επεξεργασία των εικόνων με
το Image Pro προσέφερε και την εξαγωγή ποσοτικών πληροφοριών για επιλεγμένες μορφές
διάβρωσης, μέσω τμηματοποίησης (segmentation) με χειροκίνητους LUTs δύο ή και περισσότερων
πληθυσμών ψευδοχρωμάτων και με τη δυνατότητα Measure/Count Size του προγράμματος, που
ρυθμίζει την καταμέτρηση αντικειμένων και δίνει τελικά πληροφορίες για το εμβαδόν των περιοχών
ενδιαφέροντος (ROI – Regions Of Interest) κάθε τύπου φθοράς, ως ποσοστό της συνολικής
επιφάνειας της εικόνας που μελετάται και το οποίο μπορεί να αναχθεί σε πραγματική κλίμακα.
Με το Image Pro επεξεργάστηκαν επίσης μακροφωτογραφίες διαφόρων λιθοτύπων από τους οποίους
δομείται ο Λευκός Πύργος, με σκοπό έναν ενδεικτικό χαρακτηρισμό του πορώδους τους, βάσει των
ιστογραμμάτων των grayscale εικόνων των φωτογραφιών, σε συσχετισμό με το διάγραμμα της
Εικόνας 1, το οποίο έχει προκύψει από αποτελέσματα παρόμοιων μελετών περίπτωσης σε ιστορικά
κτήρια της Μεσογείου και χρησιμοποιείται εκτενώς (Zezza, 2010; Κούρτελη, 2001; Μοροπούλου,
138