ΠΡΑΚΤΙΚΑ 4ου ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ –EUROMED 2021

4 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψηφιοποίησης Πολιτιστικής Κληρονομιάς
EUROMED 2021, 30/9 - 3/10/2021
Η εξωτερική τοιχοποιία του Λευκού Πύργου είναι ισχυρά δομημένη με μεγάλους λαξευτούς και
ημιλαξευτούς λίθους διαφόρων ειδών, κυρίως τραβερτίνη, ασβεστόλιθους, ψαμμίτες και αργιλικούς
σχιστόλιθους, μεταξύ των οποίων παρεμβάλλονται οριζόντιες στρώσεις πλίνθων. Το συνδετικό υλικό
δόμησης είναι ασβεστοκονίαμα, ενώ σε κάποια σημεία διατηρείται ακόμη το λεγόμενο yagli,
επίχρισμα από ασβέστη και χόρτα της αρχικής φάσης οικοδόμησης. Σε ύψος 16,0 m από το έδαφος,
ο Πύργος φέρει δακτύλιο περίσφιξης από πωρόλιθους, οι οποίοι συνδέονται μεταξύ τους με
μεταλλικούς συνδέσμους. (Κλημεντίδου-Παπαδάμου & Ζόμπου-Ασήμη, 1993).
Ο Πύργος επιστέφεται από πενήντα τρία (53) τοξύλια, που εδράζονται σε λίθινους προβόλους
(φουρούσια), οι οποίοι διευρύνουν την περιφέρεια έδρασης των επάλξεων, εξέχοντας της τοιχοποιίας.
Οι επάλξεις του Πύργου, τριάντα επτά (37) στον αριθμό, είναι κατασκευασμένες εξολοκλήρου και
επικαλυμμένες με πλίνθους. Στην κορυφή του Πύργου υπάρχει πυργίσκος, που επιστέφεται επίσης με
πλίνθινες επάλξεις (Κλημεντίδου-Παπαδάμου & Ζόμπου-Ασήμη, 1993).
Μετά το 1912 και την ενσωμάτωση της πόλης στο ελληνικό κράτος, ο Πύργος είχε διάφορες χρήσεις,
ενώ το 1945 κηρύχθηκε διατηρητέο ιστορικό μνημείο (ΦΕΚ 45/Β/31-3-1945) και το 1983
παραχωρήθηκε στην εποπτεία του Υπουργείου Πολιτισμού, οπότε και ξεκίνησε διαδικασία
συντήρησής του. Οι εργασίες αποκατάστασης δεν ήταν ιδιαιτέρως επεμβατικές, καθώς, με εξαίρεση
τα φουρούσια και τις επάλξεις και ένα τμήμα της τοιχοποιίας κάτω από αυτά, τα οποία ήταν σε
προχωρημένη διάβρωση, το μνημείο βρέθηκε γενικά σε καλή κατάσταση (Κλημεντίδου-Παπαδάμου
& Ζόμπου-Ασήμη, 1993; Τσιρόγλου, 2000). Από το τέλος των εργασιών της περιόδου 1983-1985, οι
ανάγκες που έχουν προκύψει για επεμβάσεις στον Πύργο περιορίζονται σε εργασίες που αφορούν
στην επισκεψιμότητα του μνημείου αλλά και τη λειτουργία του ως μουσείο, το οποίο από το 2008
στεγάζει μόνιμη πολυμεσική έκθεση για την ιστορία της πόλης.
2.2 Μακροσκοπικός έλεγχος και Συλλογή εικόνων
Η καταγραφή της παθολογίας του Λευκού Πύργου πραγματοποιήθηκε με επιτόπου μακροσκοπικό
έλεγχο και φωτογραφική τεκμηρίωση και αφορά στις διαφορετικές μορφές διάβρωσης που
παρατηρήθηκαν στα διάφορα είδη υλικών και αρχιτεκτονικών στοιχείων της εξωτερικής τοιχοποιίας
του Πύργου.
Η φωτογραφική τεκμηρίωση έγινε με ψηφιακή SLR (Single-Lens Reflex) φωτογραφική camera και
σταθερούς φακούς διαφόρων εστιακών αποστάσεων (20 mm, 50 mm, 300 mm), καθώς και έναν micro
φακό 40 mm, για την close-up αποτύπωση λεπτομερειών και υφής υλικών και στοιχείων διάβρωσης
(π.χ. επικάθιση αλάτων, φιλμ μικροοργανισμών κ.ά.). Η συλλογή των φωτογραφικών δειγμάτων έγινε
περιμετρικά της εξωτερικής τοιχοποιίας του Πύργου και του πυργίσκου, με ταξινόμηση των λήψεων
ανά περιοχές χαρακτηριστικές των περιβαλλοντικών φορτίων που δέχεται το μνημείο και που
συνδέονται με τις επικρατούσες μορφές φθοράς. Έτσι οι εικόνες κατηγοριοποιήθηκαν σε ομάδες της
ΒΔ-Β-ΒΑ πλευράς, που βρίσκεται στο μέτωπο της τροχαίας κυκλοφορίας και των επικρατούντων
ανέμων, στην ΝΑ-Ν-ΝΔ παραθαλάσσια περιοχή και ξεχωριστά τις επάλξεις και τα φουρούσια,
συμπεριλαμβανομένων και αυτών του πυργίσκου.
Η εξατομίκευση των σημείων δειγματοληψίας έγινε με τη χρήση ναυτικής πυξίδας για τον
προσδιορισμό του προσανατολισμού τους, συνδυαστικά με τα αρχιτεκτονικά στοιχεία του μνημείου
από το αρχειακό υλικό της αρμόδιας Εφορείας Αρχαιοτήτων (Εφορεία Πόλης Θεσσαλονίκης).
2.3 Ψηφιακή Επεξεργασία Εικόνας
Στο πεδίο της πολιτιστικής κληρονομιάς, η Ψηφιακή Επεξεργασία Εικόνας αποτελεί μια σύγχρονη
σχετικά μεθοδολογική προσέγγιση τεκμηρίωσης προς την προστασία και τη συντήρηση των δομικών
υλικών των ιστορικών κτηρίων, η οποία κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος μεταξύ των Μη
137