ΠΡΑΚΤΙΚΑ 4ου ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ –EUROMED 2021

4 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψηφιοποίησης Πολιτιστικής Κληρονομιάς
EUROMED 2021, 30/9 - 3/10/2021
Εντοπίσαμε την νήσο Μαδέρα, ως την αναφερόμενη από το κείμενο νήσο της Δήμητρας και την
χερσόνησο της Essaouira με την νήσο Mogador, στο Μαρόκο, ως την χώρα της Κίρκης, κόρης του
Ηλίου. Η περιοχή αναφέρεται ως «Ηλίου όρος» από τον Πτολεμαίο.
Σύμφωνα με την Οδύσσεια, εκεί κοντά βρισκόταν και το παλάτι της Ηούς, αδελφής του Ηλίου
(Od.12.1-5). Από το αρχαίο κείμενο είναι σαφές ότι η χώρα της Κίρκης βρίσκεται εκτός των Ηράκλειων
Στηλών (Γιβραλτάρ), δηλαδή στον Ατλαντικό Ωκεανό.
Επισημαίνουμε την διαφορετική περιγραφή της Χάρυβδης και των Σειρήνων όπως αυτή αναφέρεται
στην Ομηρική Οδύσσεια και στα Ορφικά Αργοναυτικά. Οι Αργοναύτες διέσχισαν τον Λιλύβαιο
Πορθμό στα νότια της Σικελίας με τα πολλά υποθαλάσσια ηφαίστεια. Η περιγραφή υποδεικνύει ότι η
πλεύση τους συνέπεσε με μια ηφαιστειακή έκρηξη. Η Χάρυβδη αντιστοιχεί σε περιγραφή θαλάσσιας
δίνης ως επακόλουθο αυτής της υποθαλάσσιας ηφαιστειακής έκρηξης και οι βράχοι των Σειρήνων
αντιστοιχούν σε ανάδυση ηφαιστειογενών νησίδων λόγω αυτής της έκρηξης. Οι τρομεροί ήχοι των
εκτινάξεων λάβας αντιστοιχούν στον οξύ και διαπεραστικό ήχο των Σειρήνων, οι οποίες τελικά
στροβιλίζονται στον αέρα ως δίσκοι που πετούν οι δισκοβόλοι (εκτόξευση και πτώση της λάβας) και
πέφτουν στην θάλασσα όπου μεταμορφώνονται σε μικρά ηφαιστειογενή βραχάκια.
Στην Οδύσσεια, οι Σειρήνες βρίσκονται σε χλοερό λιβάδι κοντά στην χώρα της Κίρκης, ενώ στα
Ορφικά Αργοναυτικά βρίσκονται πολύ μακριά από την χώρα της Κίρκης και με άλλη περιγραφή. Το
ίδιο ισχύει και για την Χάρυβδη που στην Οδύσσεια βρίσκεται μαζί με την Σκύλα μετά τις Σειρήνες,
κοντά στην χώρα της Κίρκης. Στην Οδύσσεια η Χάρυβδη περιγράφεται ως φαινόμενο πλημμυρίδαςάμπωτις
που συμβαίνει τρεις φορές την ημέρα και όχι ως θαλάσσια δίνη που περιγράφεται στα Ορφικά
Αργοναυτικά.
Βιβλιογραφία
Browning, R. C., Baker, E. A., Herron, J. A. and Kram, R. (2006). ‘Effects of obesity and sex on the
energetic cost and preferred speed of walking’. Journal of Applied Physiology 100 (2): 390–398.
Casson, L. (1951). ‘Speed under sail of ancient ships’, Transactions of the American Philological
Association Vol. 82 (1951), pp.136-148.
Orphica, Procli Hymni, Musaei Carmen de Hero et Leandro, Callimachi Hymni et Epigrammata, Editio
Stereotypa, Lipsiae, 1829.
Ορφικά, Εγκυκλοπαίδεια του Ηλίου του Ι. Πασσά (1950).
Kalachanis, Κ., Preka-Papadema, P., Kostikas, I., Theodossiou, E., Manimanis,V.N., Panou, E., Rotolo,
S.G., Kyriakopoulos, K. (2017). ‘The Argonautica Orhica version for the voyage of the Argonauts: a
geo-analysis’, MAA, Vol. 17, no. 2, p.77-95.
Kalachanis, Κ., Preka-Papadema, P., Kostikas, I., Theodossiou, E., Manimanis,V.N., Panou, E., Rotolo,
S.G., Kyriakopoulos, K. (2018). ‘Supplementary notes on the article The Argonautica Orhica version
for the voyage of the Argonauts: a geo-analysis’ , MAA, in press.
Passas, I. (1950). The Orphics, Encyclopedia of Helios Publications, Athens (in Greek).
Rotolo, S. G. Castorina, F. Cellura, D. and Pompilio, M. (2006). ‘Petrology and Geochemistry of
Submarine Volcanism in the Sicily Channel Rift’ The Journal of Geology, volume 114, p. 355–365.
Sofias, S. (2009). ‘Orpheus and Argonauts’, Noon Publ., Athens (in Greek).
802