ΠΡΑΚΤΙΚΑ 4ου ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ –EUROMED 2021

4 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψηφιοποίησης Πολιτιστικής Κληρονομιάς
EUROMED 2021, 30/9 - 3/10/2021
Αυτοματοποιημένο σύστημα προτάσεων περιηγήσεων αφηγηματικού
χαρακτήρα σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΘΑΝΟΣ
ΣΤΕΛΙΟΣ Χ. Α. ΘΩΜΟΠΟΥΛΟΣ
Εργαστήριο Ολοκληρωμένων Συστημάτων
Ινστιτούτο Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών
Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών (ΕΚΕΦΕ) «Δημόκριτος»
Πατριάρχου Γρηγορίου Ε΄ & Νεαπόλεως 27, 15341 Αγία Παρασκευή
email: scat@iit.demokritos.gr
Περίληψη
Καθώς η ψηφιακή τεχνολογία ενσωματώνεται όλο και περισσότερο στις υποδομές και στις
δραστηριότητες του πολιτισμού, τόσο οι απαιτήσεις για βελτιστοποίηση και εκσυγχρονισμό των
αντίστοιχων υπηρεσιών αυξάνονται. Το μεγάλο πλήθος των εκθεμάτων στα μουσεία, καθώς και ο μεγάλος
όγκος πληροφορίας που συνοδεύει τα εκθέματα, δημιουργεί την ανάγκη μιας αποτελεσματικής μεθόδου
φιλτραρίσματος των πόρων αυτών και την παρουσίασή τους στους επισκέπτες των μουσείων,
λαμβάνοντας υπ’ όψιν την όποια σημασιολογική ή χωροταξική συνοχή που μπορεί να έχουν, καθώς
φυσικά και τα ενδιαφέροντα και το προφίλ των επισκεπτών. Η πρόκληση που δημιουργείται είναι η
αποτελεσματική εκτίμηση τόσο των εννοιολογικών ομοιοτήτων μεταξύ των εκθεμάτων καθώς και τη
συνάφειά τους με τα ενδιαφέροντα των χρηστών στο σύντομο χρόνο της επίσκεψης στο μουσείο. Στο
πλαίσιο αυτό προτείνεται μία υβριδική μορφή συστήματος συστάσεων το οποίο κάνει σύμπτυξη (α) της
εξειδικευμένης πληροφορίας που παρέχεται από το προσωπικό του μουσείου, (β) τις αξιολογήσεις των
επισκεπτών (αν υπάρχουν), (γ) την θεματολογία των εκθεμάτων με τη χρήση θεματικών ετικετών που
χαρακτηρίζουν το κάθε έκθεμα, καθώς και (δ) το ιστορικό των περιηγήσεων των επισκεπτών στα
εκθέματα (διατηρώντας φυσικά την ανωνυμία τους). Με τον τρόπο αυτό παρέχεται στους επισκέπτες
προσωποποιημένες προτάσεις για εκθέματα, λαμβάνοντας υπ’ όψιν την χωροταξική και εννοιολογική
συνάφεια των εκθεμάτων αλλά και την εξειδικευμένη γνώση ειδικών. Επιπλέον, το σύστημα προσαρμόζει
αυτόματα την βαρύτητα που θα δώσει στην κάθε πηγή πληροφορίας ανάλογα με το βαθμό πληρότητας
των αξιολογήσεων των επισκεπτών στα εκθέματα, καθώς και την μετρική «μέσου τετραγωνικού λάθους
(mean squared error)» του μοντέλου εκτίμησης των προτιμήσεων των επισκεπτών, με αποτέλεσμα στην
περίπτωση νέων επισκεπτών το σύστημα να βασίζεται σε δημοφιλείς επιλογές άλλων χρηστών (αν είναι
διαθέσιμοι) και στην πληροφορία των ειδικών εμπειρογνωμόνων του μουσείου.
Λέξεις κλειδιά: Σύστηματα Συστάσεων, Collaborative Filtering, Content based, Hybrid Model,
σημασιολογική ομοιότητα, πολιτισμός, μουσείο, περιήγηση σε εκθεσιακό χώρο.
864