ΠΡΑΚΤΙΚΑ 4ου ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ –EUROMED 2021

4 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψηφιοποίησης Πολιτιστικής Κληρονομιάς
EUROMED 2021, 30/9 - 3/10/2021
έργων τέχνης που είναι ανοικτά και διαθέσιμα στο κοινό με μόνη προϋπόθεση τη δυνατότητα σύνδεσης
στο διαδίκτυο. Οι προκλήσεις της πανδημίας δημιούργησαν συνθήκες επείγουσας χρήσης των ψηφιακών
τεχνολογιών και πολλοί πολιτιστικοί φορείς, συμπεριλαμβανομένων και των μουσείων, διατήρησαν ή και
διεύρυναν το κοινό τους μέσα από τις ψηφιακές τεχνολογίες, τους ψηφιοποιημένους χώρους τους και τα
ψηφιοποιημένα εκθέματά τους (EUROPEAN COMMISSION, 2021∙ ICOM, 2020a, 2020b).
Ωστόσο, η ανάγκη και η σημασία της διάσωσης και προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς, όχι μόνο
σε επίπεδο αρχειακής καταγραφής, αλλά και σε επίπεδο ευαισθητοποίησης, μετάδοσης και διάδοσής της
μέσα από εκπαιδευτικές δραστηριότητες έχει τονισθεί πολλές φορές στη βιβλιογραφία (Arias-Ferrer &
Egea Vivancos, 2017∙ Ott, Dagnino & Pozzi, 2015∙Potočnik, 2017). Στην περίπτωση της ψηφιοποίησης
της πολιτιστικής κληρονομιάς καθίσταται, επίσης, σημαντική η αξιοποίηση του ψηφιοποιημένου υλικού
και στην εκπαίδευση (Γιαννούτσου, 2015∙ Mark & Billo, 1999). Ιδιαίτερα για τις εικονικές επισκέψεις σε
πολιτιστικούς χώρους και τα εικονικά ταξίδια ή τις εικονικές εκπαιδευτικές εκδρομές, η αξιοποίηση
ψηφιοποιημένων πολιτιστικών χώρων και μουσειακών εκθεμάτων στην εκπαίδευση οδηγεί στη
δυνατότητα ενδελεχούς μελέτης τους, εντός ή εκτός των ορίων του φυσικού τους χώρου (Gruber, 2009),
με δυνατότητα άρσης φυσικών εμποδίων, όπως μπορεί να είναι η γεωγραφική απόσταση, το κόστος του
ταξιδιού, η επικινδυνότητα κ.λπ. Επίσης, τα εικονικά ταξίδια ή εικονικές εκπαιδευτικές εκδρομές
θεωρούνται μία μορφή εκπαιδευτικής ψυχαγωγίας που συμβάλλει στην απόκτηση γνώσεων και εμπειριών
για το χώρο επίσκεψης, αλλά και στον ψηφιακό (εγ)γραμματισμό των συμμετεχόντων (Eiris, Wen &
Gheisari, 2020∙Figueiredo, Mafalda, Kamensky, 2021).
Στην περίπτωση του εκπαιδευτικού εργαστηρίου «ΠΙΟΠ Τρένο» αξιοποιήθηκαν με πολλούς τρόπους οι
ψηφιακές τεχνολογίες και το ψηφιοποιημένο και διαθέσιμο στο διαδίκτυο υλικό των εννέα Μουσείων του
Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ), όπως θα παρουσιαστεί στις επόμενες ενότητες. Η δε
συνθήκη της πανδημίας δεν επέτρεπε τη φυσική επαφή όλων των διοργανωτών, πράγμα που οδήγησε στη
διεξαγωγή δύο διαδικτυακών εκπαιδευτικών εργαστηρίων. Στο πλαίσιο των εργαστηρίων αυτών
αξιοποιήθηκαν οι δυνατότητες που παρέχει το διαδίκτυο στους μαθητές και στις μαθήτριες που ως χρήστες
μπορούν να αναπτύσσουν διάδραση και να επιλέγουν τις πληροφορίες που τους ενδιαφέρουν, οι οποίες,
μάλιστα, χαρακτηρίζονται από πολυμορφικότητα (Μυρογιάννη, 2011).
Πέρα από τα δύο διαδικτυακά εκπαιδευτικά εργαστήρια, το εργαστήριο «ΠΙΟΠ Τρένο» συνέχισε το
«ταξίδι» του και επεκτάθηκε και στη φυσική τάξη με πρωτοβουλία του εκπαιδευτικού της σχολικής
ομάδας και με διεξαγωγή εργαστηρίου στο σχολείο. Έτσι, το μικτό-υβριδικό εκπαιδευτικό μοντέλο, με
συνδυασμό τρόπων διδασκαλίας στη φυσική τάξη και στην εξ αποστάσεως (σύγχρονη και ασύγχρονη)
διαδικτυακή εκπαίδευση (Τζιφόπουλος, 2015), εφαρμόστηκε σε τυπικά και μη τυπικά περιβάλλοντα
μάθησης, μέσα στις συνθήκες της πανδημίας, εμπλουτίζοντας την εκπαιδευτική, καλλιτεχνική και
δημιουργική εμπειρία των συμμετεχόντων.
2. Η περίπτωση του εξ αποστάσεως εκπαιδευτικού εργαστηρίου ΠΙΟΠ Τρένο
2.1 . Στόχοι, πλαίσιο και σχεδιασμός του εκπαιδευτικού εργαστηρίου
Στόχοι του εκπαιδευτικού εργαστηρίου ήταν οι μαθητές: α. να εξοικειωθούν και να γνωρίσουν τους
χώρους και τα εκθέματα των εννέα Μουσείων του ΠΙΟΠ ως χώρων βιομηχανικής και τεχνολογικής
πολιτιστικής κληρονομιάς, β. να έρθουν σε επαφή, να αποκτήσουν ή και να ενισχύσουν δεξιότητες στις
ψηφιακές τεχνολογίες, και γ. να συμμετέχουν, να αλληλεπιδράσουν και να ενισχύσουν τη δημιουργική
τους έκφραση με συλλογικά εικαστικά έργα.
981