ΠΡΑΚΤΙΚΑ 4ου ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ –EUROMED 2021

4 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψηφιοποίησης Πολιτιστικής Κληρονομιάς
EUROMED 2021, 30/9 - 3/10/2021
Πίνακας.3: Χαρακτηριστικές κορυφές της μέτρησης ΑΚ 284_Black_Spot
ΑΚ284_Black_Spot
Raman
(cm -1 )
ΜΑΥΡΕΣ ΚΗΛΙΔΕΣ
Αναγνώριση
231,5 Fe-O MnO Ferrostrunzite
304,7 Fe-O MnO Ferristrunzite
341,9 Fe-O/ PO Vivianite
lattice modes
372,8 Mn 3O 4 Hausmannite
401,3 Fe-O MnO/O-PO Strunzite −
(v2) PO 4 , H 2 PO 4 in- plane bending mode
435,9 Fe-O MnO/O-PO Strunzite −
(v2) PO 4 H 2 PO 4 in- plane bending mode
454,4 Fe-O MnO/O-PO Ferristrunzite −
(v2) PO 4 , H 2 PO 4 in- plane bending mode
477,6 Fe-O MnO/O-PO Ferrostrunzite (v4) PO − 4 , OPO − in- plane bending mode
514,9 Fe-O MnO/O-PO Ferrostr/Srunzite (v4) PO 4 out of plane bending mode
532,5 Fe-O MnO/ O-PO Ferrostrunzite (v4) PO 4 out of plane bending mode
579,4 Fe-O MnO/ O-PO Ferristrunzite −
(v4) PO 4 , H 2 PO 4 out of plane bending mode
645 Fe-O MnO/ O-PO Strunzite −
(v4) PO 4 , H 2 PO 4 out of plane bending mode
667,3 Fe-O Magnetite
706.1 Al-OH Illite
751,3 Al-O-Si Kaolin
773,2 Si-O Quartz
939,1 Fe-O MnO/ PO Strunzite −
(v1) H 2 PO 4 symmetric stretching
972,3 Fe-O MnO/ PO Ferrostrunzite −
(v1) H 2 PO 4 symmetric stretching
1008 Fe-O MnO/ PO Ferristrunzite 3− (v1) PO 4 symmetric stretching
1063 Fe-O MnO/ PO Vivianite (v3) PO 3− 2−
4 , HOPO 3 antisymmetric stretching
1081 Fe-O MnO/ PO Ferristrunzite (v3) PO 3− 2−
4 , HOPO 3 antisymmetric stretching
1106 Fe-O MnO/ PO Ferristrunzite (v3) PO − 4 , OPO − antisymmetric stretching
1155 Fe-O MnO/ PO Strunzite (v3) PO 3− 4 , HOPO 2− 3 antisymmetric stretching
1177 Fe-O MnO/ PO Strunzite (v3) PO 3− 4 , HOPO 2− 3 antisymmetric stretching
4. Συζήτηση
O σχηματισμός του βιβιανίτη είτε ως αυτόχθον είτε ως δευτερογενές προϊόν έχει μελετηθεί από ειδικούς
πολλών και διαφορετικών πεδίων, καθώς πρόκειται για ένα ορυκτό το οποίο, όπως επισημαίνουν και οι
Sánchez-Román et al. (2015), συνδέει την ιατροδικαστική (Thali et al., 2011), την ανθρωπολογία
(McGowan, Prangnell, 2006), τη βιολογία και την κλιματική γεωλογία (Sapota, et al., 2006).
Στο πεδίο της αρχαιολογίας ήδη από τις δεκαετίες του ’50 και του ’60 οι Farrer, et. al. (1953) και οι Booth,
et.al (1962) εντόπισαν την παρουσία του βιβιανίτη σε σιδερένια αντικείμενα, ενώ ο Johanson το 1976
μελέτησε το βιβιανίτη στο ρουχισμό και στα δόντια των ναυαγών του Wasa. To 1998 οι Pabst και Hofer
εντόπισαν συσσωματώματα κρυστάλλων βιβιανίτη στους ιστούς του πνεύμονα του Ötzi 13 , ενώ το 2011
οι Thali et. al. μελέτησαν το σώμα του Brienzi 14 το οποίο ήταν καλυμμένο με βιβιανίτη.
Το ταφικό αρχαιολογικό περιβάλλον μοιάζει ιδανικό για την ανάπτυξη αυτών των ορυκτών, καθώς μπορεί
να εξασφαλίσει μερικές από τις βασικές προϋποθέσεις για τον σχηματισμό τους, όπως το αναγωγικό
περιβάλλον, την πλούσια πηγή σιδήρου από τα κεραμεικά αγγεία ή το έδαφος και την έντονη παρουσία
οργανικών καταλοίπων, με συνέπεια την ανάπτυξη της ανάλογης βακτηριακής δραστηριότητας (Tessadri,
2000· Karkanas & Goldberg, 2018). Τα αγγεία εξάλλου που τοποθετούνται μέσα στους ταφικούς
θαλάμους συμμετέχουν σε πολύπλοκες διεργασίες φθοράς αλλά και εμπλουτισμού της ύλης.
Η κεραμική ύλη ως ένα πλέγμα ορυκτών και άμορφων φάσεων επικοινωνεί με το περιβάλλον μέσω του
πορώδους της (Maritan, 2020). Το πορώδες δε ως κενός χώρος επιτρέπει σε υδατικά διαλύματα και
χημικές ενώσεις από το περιβάλλον να εισέλθουν στο κεραμικό σώμα (Maritan, 2020), ενώ παράγοντες
όπως εποχιακές θερμοκρασιακές μεταβολές, εναλλαγές ξηρασίας - υγρασίας, φαινόμενα συμπύκνωσης
και βιολογική δραστηριότητα (Volpe 1998), συμβάλλουν στη φθορά του υλικού και κατά συνέπεια στη
13
Το φθινόπωρο του 1991,ανακαλύφθηκε το μουμιοποιημένο σώμα ενός άνδρα 5.300 ετών στις Άλπεις Ötztal.
14
Το 1996, ανακαλύφθηκε το διατηρημένο σώμα ενός άνδρα στη λίμνη του Brienz στην Ελβετία.
962