ΠΡΑΚΤΙΚΑ 4ου ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ –EUROMED 2021

4 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψηφιοποίησης Πολιτιστικής Κληρονομιάς
EUROMED 2021, 30/9 - 3/10/2021
ανοιχτά εργαστήρια διάγνωσης, μελέτης και συντήρησης των κτιρίων και του ανακτόρου της Πέλλας. Τα
εργαστήρια θα αποσκοπούν στην κατανόηση από το κοινό της έννοιας της συντήρησης, καθώς και στην
προώθηση των θετικών επιστημών, προσκαλώντας τον παθητικό επισκέπτη σε μια ενεργητική διαδικασία
που προσφέρει γνώσεις και κίνητρα για εξερεύνηση. Με άλλα λόγια, επιδιώκεται η εμπλοκή του κοινού
στο επιστημονικό έργο, δηλαδή η γνωριμία με το επάγγελμα του συντηρητή αρχαιοτήτων και έργων
τέχνης και η κατανόηση της καίριας συμβολής του στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς. Σκοπός
της όλης προσπάθειας είναι να ανταποκριθεί στις προκλήσεις που αναδύονται από τη συνάντηση του
κοινού με τους φορείς της επιστημονικής γνώσης (Selvakumar M., Storksdieck Μ., 2013).
Η αρχική σχεδίαση του προγράμματος προέβλεπε ένα ερωτηματολόγιο που θα συμπλήρωναν οι
επισκέπτες στο τέλος της επίσκεψης του αρχαιολογικού χώρου της Πέλλας, καθώς και επιτόπου
συνεντεύξεις στους υπό κατασκευή χώρους των εργαστηρίων, οπότε και θα λαμβάνονταν οι προτάσειςπαρατηρήσεις
των επισκεπτών. Ωστόσο, η πανδημία που εξαπλώθηκε από τις αρχές το 2020 μέχρι και
σήμερα ανέτρεψε το συνολικό προγραμματισμό της έρευνας λόγω της δυσχέρειας στις μετακινήσεις, της
αναστολής λειτουργίας των μουσείων και των αρχαιολογικών χώρων και της επί μακρόν απαγόρευσης
επισκεπτών.
Εναλλακτικά επιλέχθηκε ως ερευνητικό εργαλείο ένα ερωτηματολόγιο με τριάντα μια (31) ερωτήσεις
προκειμένου να εξεταστεί: «Τι επιζητά-επιδιώκει ή αναμένει ο επισκέπτης ενός ανοιχτού εργαστηρίου
συντήρησης» και να αξιολογηθούν τα κίνητρα και οι λόγοι της επίσκεψης. Επειδή η διανομή του
ερωτηματολογίου έγινε διαδικτυακά (μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και μέσων κοινωνικής
δικτύωσης), τα αποτελέσματα αφορούν αποκλειστικά και μόνο σε άτομα εξοικειωμένα με το διαδικτυακό
τρόπο επικοινωνίας και συνεπώς πρέπει να ληφθεί υπόψη ο συγκεκριμένος παράγοντας. Μία δεύτερη
σημαντική απόκλιση από τον αρχικό σχεδιασμό ήταν η περιορισμένη συμμετοχή μαθητών/-τριών της
πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην παρούσα έρευνα, καθώς δεν υπήρχε δυνατότητα
διανομής ερωτηματολογίων στα σχολεία λόγω της πανδημίας και της συνεπακόλουθης τηλεκπαίδευσης.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι συχνότερες επισκέψεις στα μουσεία διεθνώς πραγματοποιούνται κυρίως από
σχολικές ομάδες (Μούλιου Μ., 2014), αντιλαμβανόμαστε το κόστος της έλλειψης πληροφοριών για τη
στάση των νέων απέναντι στην επιστήμη της συντήρησης.
2. Επιστήμη της Συντήρησης και κοινό: μία σχέση «αμφίδρομη»
Το ερώτημα που απασχόλησε κατά την υλοποίηση της παρούσας εργασίας και απασχολεί γενικότερα τη
«μουσειακή κοινότητα» είναι η δυνατότητα διάδοσης της γνώσης μέσα από διαδραστικούς τρόπους
μάθησης για τους επισκέπτες (Wan-Chen C., 2015). Βέβαια το παρόν κείμενο δεν μπορεί να ιδωθεί υπό
«μουσειολογική οπτική», δεδομένου ότι δεν υλοποιείται από ερευνητική ομάδα μουσειολόγων. Ωστόσο,
ο συντηρητής καλείται να κατευθύνει το επισκεπτικό κοινό ενεργώντας ως ξεναγός και οιονεί
μουσειολόγος. Μ’ αυτόν τον τρόπο προωθείται τελικά η άμεση συνεργασία του συντηρητή με άλλες
ειδικότητες, βελτιώνοντας το έργο κάθε τομέα ξεχωριστά (Idelson Α.I., 2011). Πλέον τα σύγχρονα
μουσεία, όπως και τα επιστημονικά κέντρα, έχουν αλλάξει «πρόσωπο». Τα μουσειακά εκθέματα δεν είναι
στατικά αντικείμενα, αλλά ζωντανοί φορείς πληροφοριών που ενεργοποιούν το ενδιαφέρον του επισκέπτη
για καθημερινά και επιστημονικά θέματα που απασχολούν την ανθρωπότητα (Γιαννοπούλου Α., 2009).
Η μάθησή μας στο μουσείο γίνεται πιο δυνατή, όταν μετακινηθούμε στα άκρα των εμπειριών μας, στο
άγνωστο, σε μια νέα συνομιλία και ερμηνεία ζωής, όπου μια στιγμιαία διορατικότητα μπορεί να
αναδιοργανώσει τμήματα της γνώσης και της προσοχής μας. Σε αυτό το ανοιχτό μουσείο με τις νέες
δυνατότητες μπορούμε να ανοίξουμε τους εαυτούς μας αποκαλύπτοντας δυνάμεις σκέψης και ομιλίας
άγνωστες και σε εμάς τους ίδιους (Carr D., 2001).
898