zeszyt nr 10/2011 - Zbliżenia Interkulturowe

Wspomnienia
giem jechaliśmy w kierunku południowozachodnim,
gdzie tworzyły się polskie
dywizje. Podróż trwała trzy i pół miesiąca
w okrutnych warunkach. Spotykaliśmy ludzi
– niemal szkielety, w brudnych odzieniach,
wiele szło boso lub w trepach z kory
brzozowej. W jarzących się oczach widać
było, że żyje w nich dusza i cieszy się tym
strzępem wolności, jaki dostała dzięki Sikorskiemu
i Andersowi […] Transporty Polaków
kierowano w stronę wód Amu-Darii.
Przy brzegu czekały już kutry z barkami.
Ludzie chorowali na dur brzuszny, plamisty,
czerwonkę i malarię […] Trwała już wojna
rosyjsko-niemiecka […] Oprócz tzw. kipiatoku
(wrząca woda) na dworcach nie było
nic. W wagonie było nas 60 osób, a ponieważ
mówiłam już po rosyjsku, więc z 2
mężczyznami i jakimiś workami poszliśmy
na dworzec po przydział chleba.
Podróż z Syberii na południe ZSRR
trwała od 16 IX do 31 XII 1941. Nocowaliśmy
na dworcach kolejowych, pod gołym
niebem w siarczysty mróz. Zawieziono
nas do kołchozu w Kazachstanie, nad rzeką
Amu-Darią, gdzie przez 10 dni zbierałyśmy
bawełnę […] Przez parę dni byliśmy
w Taszkencie, potem w Uzbekistanie, gdzie
tworzyła się 9 dywizja Wojska Polskiego
[…] stąd statkiem popłynęłyśmy do portu
Pahlawi w Persji. Wszyscy, którzy znaleźli
się już na lądzie, padali na kolana, głośno
i gorąco dziękowali Bogu […] Tutaj przeszłyśmy
kwarantannę, potem przetransportowano
nas do Teheranu. Na polskim
cmentarzu pochowano ponad dwa tysiące
osób […] Tu usłyszałyśmy o Katyniu, gdzie
Rosjanie mordowali Polaków strzałem w tył
głowy i o więzieniu w Tule, gdzie strażniczkami
były kobiety, okrutniejsze od mężczyzn;
przypalały stopy rozpalonymi żelaznymi
sztabami.
100
W czerwcu przetransportowano nas
do Palestyny, do miejscowości Rehowot,
gdzie utworzono obóz wojskowy dla kobiet.
Obie z mamusią byłyśmy w Pomocniczej
Służbie Kobiet, w skrócie nazywano
nas „pestkami”; z Jerozolimy, po zwolnieniu
się z wojska, pojechałyśmy do Tel Awiwu,
gdzie zdałam maturę w 1943, zapisałam
się na anglistykę w Institute of Cambridge
oraz pracowałam w Biurze Cenzury, potem
w Public Information Center […].
Bałam się wracać do kraju, ale miłość
do Dominika zwyciężyła i w pierwszym
transporcie repatriantów we wrześniu 1946
ruszyłyśmy do Polski […] Po 7 latach rozłąki
znów jesteśmy razem. 29 XII w Słubicach
nad Odrą wzięliśmy ślub, a następnego ranka
w mieszkaniu Dominika w Katowicach
zjawił się pracownik UB, pytając, po co jeździliśmy
do Słubic […] wszystkie zdjęcia
wraz z fi lmem zabrano fotografowi […].
W 1948 urodziłam syna Jana i kiedy zaczęliśmy
chodzić na spacery, zawsze dreptał
za nami ubek, którego nietrudno było
rozpoznać. Nie mogłam pojąć, dlaczego tak
wspaniałych ludzi – patriotów, którzy walczyli
o wolność Polski, niszczyli szubrawcy,
uważający się za Polaków […] 1 II 1949 urodził
się drugi syn Zbigniew; dzień radosny,
a jednocześnie najtragiczniejszy, bo około
godziny 16.30 wtargnęło do mieszkania 4
ubeków, by aresztować męża, który przed
chwilą wrócił z pracy […] nie pozwolono
mu pożegnać się ze mną i naszym synkiem,
a 4 innych pozostało w naszym mieszkaniu,
tworząc tzw. kocioł, w którym zatrzymywano
przez 16 dni każdego, kto nas odwiedzał
[…]. Sąsiedzi zorientowali się, co się u nas
dzieje […] 16 dni rozmyślań – po co wróciłam
do Polski, po strasznej niewoli i terroryzmie
komunistycznym i przeżyciach
na Syberii? – uświadomiłam sobie, że to pa-