zeszyt nr 10/2011 - Zbliżenia Interkulturowe

sam przyznawał – nie tak sprawnie jak niemieckim
i francuskim. Jego zainteresowanie
polskością i sprawami dotyczącymi Polski
było kwestią świadomego wyboru, który
poprzedził wieloletnią, bardzo ożywioną
działalność, prowadzoną w wielu dziedzinach
nauki i kultury. W okresie gimnazjalnym,
a potem w czasie studiów prawniczych,
odkrył w sobie pasję do badań nad
historią, historią prawa i genealogią rodów.
Później, aż do śmierci (zmarł w Wiedniu,
w 1965 roku) jego zainteresowania, a więc
również kierunki badań, podlegały wielu
transformacjom. W swoich licznych publikacjach
i wykładach poruszał tematy –
oprócz tych już wymienionych – związane
z literaturą, historią literatury, krytyką literacką,
polityką i gospodarką. We wszystkich
tych dziedzinach odniósł znaczące
sukcesy i został doceniony przez szeroką
opinię. Należy podkreślić fakt, że przewodnim
mottem jego działań był tak zwany
„program polski”, a więc ogólnie rzecz ujmując
próba włączenia „tematyki polskiej”
do europejskiego krwioobiegu kulturowego.
Działalność tę rozumiał jako swoje osobiste
zaangażowanie na rzecz – użyjmy jego
własnych sformułowań: „propagandy”, czyli
w obecnym rozumieniu promocji kultury
polskiej, o której „opowiadał” 2 głównie
niemiecko- i francuskojęzycznym czytelnikom
na łamach najrozmaitszych gazet i periodyków.
To samo zresztą czynił w polskiej
prasie, chociażby w tak znanych i uznanych
periodykach, jak: „Wiadomości Literackie”
i „Pologne Littéraire”, „Czas” oraz „Przegląd
Współczesny”. Swoje umiejętności publicystyczne
wykorzystywał dla pogłębienia
2 Por. Herminja Naglerowa, Niestrudzona propaganda
literatury polskiej. Wywiad z Otto Forst de
Battaglią. „Wiadomości Literackie“ 28.07.1929, nr.
30, s. 1.
Krzysztof Huszcza: Księgozbiór Ottona Forsta de Battaglii…
wiedzy polskich czytelników o literaturze
europejskiej, a częste przyjazdy do naszego
kraju wykorzystywał dla podtrzymania gęstej
sieci kontaktów naukowych, z których
korzystał nawet w okresach przesileń politycznych
i wojennych zawieruch.
Lata I wojny światowej stanowią w życiu
Ottona Forsta de Battaglii swoistego rodzaju
cezurę. Okoliczności te zmusiły go bowiem
do tymczasowego zarzucenia planów
o karierze uniwersyteckiej i poświęcenia
swojej energii działalności politycznej oraz
publicystycznej. O zakresie tych poczynań
świadczy fakt współdziałania Battaglii
z niektórymi głównymi aktorami ówczesnej
sceny politycznej. We wspomnieniach cesarzowej
Zyty, dotyczących kontynuacji tej
działalności już po roku 1918, dotychczasowy
uczony „w brawurowy sposób” 3 zarządzał
agencją prasową w Lucernie, dbającą
o wywołanie korzystnych nastrojów wokół
restytucji Habsburgów i wielokrotnie wymieniany
był jako zaufany człowiek cesarza
Karola I. Najprawdopodobniej zdobyta
renoma i kontakty wyrobione ówcześnie
w Szwajcarii pomogły mu przetrwać również
czas II wojny światowej. Ze względu
na pochodzenie, a także na profi l działań
i zaangażowanie na rzecz liberalnej, otwartej
dla wszystkich Europy, zmuszony był
do opuszczenia swojego ukochanego Wiednia
na dzień przed anszlusem. Udał się najpierw
do Szwajcarii, a potem osiadł w Belgii,
skąd często podróżował do Francji.
Po kolejnych zwycięstwach wojsk hitlerowskich
w Europie Zachodniej wyemigrował
ostatecznie do Szwajcarii, gdzie w uznaniu
zasług dla Polski otrzymał tytuł honorowego
attaché przy Poselstwie RP w Bernie.
Niestety w owym czasie tytuł ten nie zo-
3 Erich Feigl, Kaiserin Zita. Von Österreich nach
Österreich. 4 Aufl ., Wien, München 1986, s. 422.
103