zeszyt nr 10/2011 - Zbliżenia Interkulturowe

Recenzje
wo Polski do Ziem Zachodnich i Północnych.
Ale w odróżnieniu od wielu innych
prominentów politycznych CDU, którzy,
z oportunistycznych względów albo byli
członkami NSDAP albo jednoznacznie kolaborowali
z hitlerowskim reżimem, Kaiser,
jako przeciwnik narodowego socjalizmu
– trzeba to jednoznacznie podkreślić
– uczestniczył w antynazistowskiej konspiracji,
a jego „chrześcijański socjalizm” i wizja
powojennej wolnej od faszyzmu Europy
– bliskie były poglądom ludzi z Kręgu
w Krzyżowej: m.in. skazanemu przez hitlerowski
„Trybunał Ludowy” na karę śmierci,
hrabiemu H. J. von Moltke oraz osobistościom
współpracującym ze sprzysiężeniem
płk. von Stauff enberga.
Podsumowując zawarte w swej książce
faktografi czne relacje, Żurek sformułował
na jej ostatniej stronie następującą zwięzłą
ocenę politycznych poglądów Kaisera i jego
roli w powojennych Niemczech: „W obliczu
wzrastającego konfl iktu Wschód-Zachód
i wraz ze spadkiem politycznego znaczenia
Kaisera w CDU, jego koncepcja tworzenia
pomostu skurczyła się w rzeczywistości
do teorii zdobywania pojedynczych przy-
czółków. Musiał zerwać z wielkimi marzeniami,
gdy okazało się, że nie zdobędzie dla
niej poparcia ani wśród aliantów, ani wśród
Niemców zarówno ze Wschodu jak i z Zachodu.
Adenauer uczynił z CDU pierwszą
w Niemczech partię proeuropejską. Dążenie
do włączenia się w struktury europejskie
jest znakiem rozpoznawczym Unii. Oparte
na dążeniu do kompromisu działanie Kaisera
również należy do tradycji tej partii,
choć popadło w dużej mierze w zapomnienie.
Od 1945 r. konsekwentnie poszukiwał
możliwości współpracy ze Związkiem Radzieckim
w celu utrzymania niemieckiej
jedności. Proces podziału Niemiec nie był
jednak powstrzymywany przez innych niemieckich
polityków. Kaiser nie mógł także
przeszkodzić naciskom politycznym ze strony
Związku Radzieckiego we wschodniej
strefi e okupacyjnej i mocarstw zachodnich
w ich strefach. Jakob Kaiser zajmuje w historii
CDU centralne miejsce jako gwarant
narodowej woli zjednoczenia i społecznej
ugody. Wprawdzie jego koncepcja pomostu
nie została zrealizowana, ale chęć ugody
ze Związkiem Radzieckim pozostała ważnym
testamentem politycznym.”