Türkiye'de Yükseköğretim: Karşılaştırmalı Bir Analiz - SETA

DÜNYADA YÜKSEKÖĞRETİM SİSTEMLERİ
versiteleri sıralayan U. S. News and World Report, bunlardan en çok
bilinenidir. U.S. News and World Report’un üniversiteleri sıralama
yaklaşımı her yıl değişmektedir ama temelde, girdiler (örneğin, SAT
ya da GRE puanları, öğrenci başına harcama, öğrenci/öğretim üyesi
oranı), saygınlık ve çıktılar (örneğin, mezun oranları) gibi ölçütler
değerlendirmeye alınmaktadır. Bir başka değerlendirme biçimi,
Templeton Guide’dır. Uzmanlar, üniversitelerin hazırladıkları program
tanıtımlarını inceleyerek değerlendirme yapmakta ve Templeton
Guide’ı hazırlamaktadırlar. Bir başka değerlendirme olan The College
Results Instrument, üniversite mezunlarının profillerini (değerlerini,
yeteneklerini, bilgilerini vs.) çıkarmaktadır. The National Survey of
Student Engagement ise, öğrencilere üniversitede neler yaptıklarını
sorarak, üniversiteleri değerlendirmektedir (Bennett, 2001).
3.2. Federal Almanya
Bilindiği üzere, modern Alman araştırma üniversitesinin ve üniversite
örgütlenmesinin kökeni, Humboldt kardeşlere dayandırılmaktadır.
Bu üniversitenin doğa araştırması Alexander von Humboldt
ile üniversite örgütlenmesi ise Wilhelm von Humboldt ile ilişkilendirilmiştir.
Daha önceki bölümde işaret edildiği üzere, Wilhelm
von Humboldt’un kurduğu sistem, dünyanın hemen her ülkesindeki
yükseköğretim kurumlarını köklü bir şekilde etkilemiştir. Bu sistem,
devlet denetiminde, araştırma merkezli ve çok sayıda fakülteye sahip
bir üniversite modeli öne çıkarmıştır. Almanya’da beş tür yükseköğretim
kurumu vardır. Birincisi, geleneksel üniversiteler; ikincisi, uygulamalı
bilimler üniversiteleri diyebileceğimiz politeknikler; üçüncüsü,
öğretmen yetiştirme kolejleri; dördüncüsü, ilahiyat kolejleri;
beşincisi, sanat ve müzik kolejleri. Öğrencilerin yaklaşık üçte biri,
geleneksel üniversite dışındaki yükseköğretim kurumlarına devam
etmektedirler. Almanya’da, toplumsal dinamiklere bağlı olarak eğitim
yasaları sürekli değişmektedir. Yükseköğretim yasası 1998’de
yeniden hazırlanmıştır. Yeni düzenlemede daha çok ikili derece (lisans
ve lisansüstü) sistemine dayalı Amerikan modeli benimsenmiştir
(Kirkwood-Tucker, 2004). Bu düzenlemenin uluslararasılaşmayı
kolaylaştırması ve Almanya’da okuyan uluslararası öğrenci sayısını
artırması beklenmektedir.
99