Türkiye'de Yükseköğretim: Karşılaştırmalı Bir Analiz - SETA

TÜRKİYE’DE YÜKSEKÖĞRETİM
planlarındaki öneriler de dikkate alınarak, Diyarbakır’da Diyarbakır
(Dicle) Üniversitesi, Adana’da Çukurova Üniversitesi, Eskişehir’de
Anadolu Üniversitesi ve Sivas’ta Cumhuriyet Üniversitesi kurulmuş,
1975 yılında ise, Elazığ’da Fırat Üniversitesi, Samsun’da 19 Mayıs
Üniversitesi, Bursa’da Uludağ Üniversitesi, Konya’da Selçuk Üniversitesi
ve Malatya’da İnönü Üniversitesi kurulmuştur. Bunlardan üç yıl
sonra, 1978 yılında da Kayseri’de Erciyes Üniversitesi kurulmuştur.
1965 yılında çıkarılan Özel Okullar Kanunu ile özel yüksek okullar
açılmaya başlanmıştır. Devlet yükseköğretim kurumlarının yükseköğretim
talebini karşılayamaması ve bu kurumların kontenjan
artırma konusunda yetersiz kalması sonucu, özel yüksek okulların
sayısı zamanla artmıştır (Akyüz, 2008). Ocak 1971’de Anayasa Mahkemesi,
üniversitelerin ancak devlet eliyle kurulabileceği şeklindeki
Anayasa maddesine dayanarak ve yüksek okulları da üniversite sayarak,
ilgili kanun maddesini iptal etmiştir.
1973 yılında, 1750 sayılı Üniversiteler Kanunu kabul edilmiştir.
Bu yasa ile yükseköğretime yön vermek amacıyla gerekli inceleme,
araştırma ve değerlendirmeyi yapmak ve yükseköğretim kurumları
arasında eşgüdüm sağlamak amacıyla bir Yüksek Öğretim Kurulu
oluşturulmuştur. Yüksek Öğretim Kurulu, Anayasa Mahkemesi tarafından
1975 yılında iptal edilmiştir. İptalin gerekçesi, bu kurulda hükümet
kanadından gelen üye sayısının üniversitelerden gelenlerden
fazla olmasının, Anayasa’da güvence altına alınan üniversite özerkliğine
aykırı bulunmasıdır (Doğramacı, 2007). Yukarıda zikredilen
üniversitelerin yanında, 1981 yılına kadar çok sayıda yüksekokul
ve akademi kurulmuştur. 12 Eylül darbesinden sonra, 1981 yılında
çıkarılan 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun ardından, fakülteakademi,
enstitü ve yüksekokullar aynı çatı altında birleştirilmiş ve
bütün yükseköğretim kurumları üniversitelere bağlanmıştır. Mevcut
Türk yükseköğretim sistemi, 1982 Anayasası ve 2547 sayılı Yükseköğretim
Kanunu tarafından düzenlenmiştir. (Anayasa’nın ilgili
maddeleri ve Kanun hakkında ayrıntılı bilgiler sonraki bölümde verilmiştir.)
12 Eylül’ün ardından, 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanunu’nun bazı
maddelerinde de değişiklik yapılarak, toplam 4891 kamu personeli
132