Türkiye'de Yükseköğretim: Karşılaştırmalı Bir Analiz - SETA

YÜKSEKÖĞRETİM: KAVRAMSAL ÇERÇEVE
dırılmaktadır. Bazı geleneksel alanlar gözden düşerken, bazı alanlar
bütünüyle terk edilmiş, mühendislik, ekonomi ve insan bilimlerinde
disiplinler-arası çalışma alanları gelişmiştir. Bütün ülkeler, üniversitelerden,
toplumsal ve ekonomik problemlerin çözümüne katkıda
bulunmalarını beklemektedir. Pek çok ülkede üniversiteleri düzenleyen
yasalar yeniden hazırlanmaktadır.
Hemen bütün ülkelerdeki yükseköğretimde, öğrencilerin becerileri,
kapasiteleri, iş dünyasının ihtiyaçları, öğrenim süreleri gibi konularda
daha esnek bir yapılanmaya doğru gidilmektedir. Yükseköğretim
kurumları tarafından paylaşılan hususlardan biri de, toplumsal
ve ekonomik çevre ile ilişkilerin geliştirilmesidir. Bu kapsamda
farklı faaliyet alanları ortaya çıkmaktadır. Bu faaliyet alanları, teknoloji
transferi, sürekli eğitim, işyeri eğitimi ve endüstriyel paydaşların
üniversite eğitimine veya yönetimine katılması olarak sıralanabilir
(Zaharia, 2002). Endüstri ile toplumun farklı kesimleri arasındaki
ilişkileri güçlendirmek için Avrupa üniversiteleri, kendi yönetim yapılarında
da bazı değişiklikler yapmışlardır.
Avrupa üniversiteleri, Kuzey Amerika üniversiteleriyle karşılaştırıldıklarında
daha statik bir görüntü arz etmektedirler. Avrupa’da
yeniden yapılanma sürecinde, yeni ihtiyaçlara cevap verebilecek bir
üniversite modeli aranmaktadır. Kamu dışından kaynak sağlayabilen,
ulus ötesi işbirlikleri geliştirebilen, ekonominin gelişmesine katkıda
bulunan, toplumsal beklentilere cevap verebilen ve herkesin her
yaşta öğrenme ihtiyacını karşılayabilen, esnek ve toplumsal sorumluluk
sahibi bir üniversite modeli öne çıkmaktadır. Birçok yönlerden
karşılaştırma yapıldığında (patent, nitelikli yayın, dış öğrenci kabul
sayısı, üniversite-toplum-iş dünyası ilişkileri, sahip olunan kaynaklar,
yönetim süreci ve yöneticinin niteliği vb.), Avrupa üniversitelerinin
Amerikan üniversitelerinin gerisinde olduğu söylenebilir.
Amerika dünyanın en öncü ve dinamik üniversitelerine sahiptir.
Bütün bunlarla birlikte, Amerikan halkının yükseköğrenim oranları
artık dünyada öncü değildir ve Amerika, OECD ülkeleri arasında
12. sıradadır. Ayrıca, sıralamada Amerika’dan sonraki diğer beş-altı
ülke Amerika’ya bir hayli yakındır (U.S. Department of Education,
2006).
77