Türkiye'de Yükseköğretim: Karşılaştırmalı Bir Analiz - SETA
Türkiye'de Yükseköğretim: Karşılaştırmalı Bir Analiz - SETA
Türkiye'de Yükseköğretim: Karşılaştırmalı Bir Analiz - SETA
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
TÜRKİYE’DE YÜKSEKÖĞRETİMİN TEMELLERİ<br />
Yüksek Öğretim Kurulu, Milli Eğitim Bakanının başkanlığında,<br />
her üniversitenin yetkili organlarınca profesörler arasından iki yıl<br />
için seçilecek birer temsilci ile kuruldaki üniversite temsilcileri kadar<br />
Milli Eğitim Bakanının teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca atanacak<br />
üyelerden oluşur. Bakanın teklif edeceği kişiler arasında, resmi<br />
yüksek öğretim kurumları, Maliye, Milli Eğitim, Gençlik ve Spor<br />
Bakanlıkları ile Devlet Planlama Teşkilatından ve Türkiye Bilimsel<br />
ve Teknik Araştırma Kurumundan en az birer üyenin bulunması<br />
şarttır. Yeni düzenlemede, 1946 tarihli kanunda olduğu gibi Milli<br />
Eğitim Bakanına üniversitelerle ilgili önemli yetkiler verilmektedir<br />
(md. 5).<br />
Yeni kurulan Üniversite Denetleme Kurulu ise, “üniversiteler<br />
üzerinde devletin gözetim ve denetimini sağlamak üzere Başbakanlığa<br />
bağlı olarak çalışan bir kuruluştur.” Bu kurul, Başbakanın başkanlığında,<br />
Milli Eğitim ve Adalet Bakanı ile üniversitelerin rektörlük<br />
yapmış öğretim üyeleri arasından kura ile seçilen üç üye, Devlet<br />
Planlama Teşkilatı Müsteşarı ve Milli Güvenlik Kurulunun dekanlık<br />
yapmış öğretim üyeleri arasından seçeceği birer üyeden oluşmaktadır<br />
(md. 7). Bu iki yeni kuruluş yanında, kanun, “güvenlik tedbirleri”<br />
başlıklı on birinci bölümünde belli hallerde Bakanlar Kurulu için<br />
üniversite veya bağlı kuruluşlarının idaresine el koyma yetkisini benimsemiştir<br />
(md. 69). Yeni kanun hazırlanırken, hükümetin ve Milli<br />
Eğitim Bakanının üniversiteler üzerinde birtakım yetkilere sahip kılınmasının<br />
düşünüldüğü anlaşılmaktadır.<br />
Kanunun, değinilen bu konuları düzenleyen maddeleriyle ilgili<br />
olarak Anayasa Mahkemesine gidilmiştir. Mahkeme, yukarıda zikredilen,<br />
üniversitelere “örf ve adetlerine bağlı” öğrenciler yetiştirmek<br />
görevi veren kanunun üçüncü maddesinin (b) bendinde yer alan “örf<br />
ve adetlerine bağlı” ibaresinin iptaline karar vermiştir (25.02.1975<br />
günlü, 1975/22 sayılı karar). Aynı kararda, kanunun 4. maddesinde<br />
düzenlenen Yüksek Öğretim Kurulu’nun varlığı ve tanımı Anayasa’ya<br />
uygun bulunurken, 5. maddede düzenlenen oluşumu, 6. maddede<br />
düzenlenen görevler çerçevesinde Anayasa’ya aykırı bulunmuş ve<br />
iptal edilmiştir. 5. maddenin beş fıkrasından ilk dördü iptal edilince<br />
kurulun oluşumu ve çalışması imkânsız hale geldiği gibi, 6. madde-<br />
155
Change language