Türkiye'de Yükseköğretim: Karşılaştırmalı Bir Analiz - SETA

YÜKSEKÖĞRETİM: KAVRAMSAL ÇERÇEVE
jik bir plandır. Bu süreç, Avrupa üniversitelerini yeniden oluşturma,
idari ve akademik konularda bir reform gerçekleştirme yolunda bir
başlangıç olarak düşünülmektedir.
Bologna Üniversitesi’nin 900. kuruluş yıldönümü 12 Eylül 1988’de
büyük törenlerle kutlanmıştır. Bu törenlerde Avrupa üniversitelerinden
430 rektör bir araya gelerek daha sonra “Bologna Süreci” olarak
adlandırılan bir anlaşmayı imzalamışlardır. Haziran 1999’da Avrupa
ülkelerinden 29 Eğitim Bakanı, Bologna Deklârasyonunu imzalamışlardır.
Bakanlar, 2010 yılına kadar birbirleriyle uyumlu ve birbirlerine
kenetlenmiş üniversitelerden oluşan bir Avrupa yükseköğretim
sisteminin gerçekleştirilmesi için ortak hedeflerde anlaşmışlardır. Bu
süreçte Avrupa ülkelerinde üniversite programları arasında bir standardizasyonun
sağlanması amaçlanmaktadır. Böylece alınacak diplomaların
bütün Avrupa ülkelerinde geçerli olması beklenmektedir.
Diğer yandan, Avrupa ülkeleri arasında öğrenci ve öğretim üyeleri
başta olmak üzere insan hareketliliğinin sağlanacağı umulmaktadır.
Bu durumun, farklı kültürleri tanıma, bilgi ve görgü geliştirme, Avrupa
vatandaşlığı kimliğini oluşturma amaçlarına katkı sağlaması
da beklenmektedir (Bologna Secretariat, 2007; Kirkwood-Tucker,
2004).
1998’de Sorbonne Üniversitesi’nin 800. kuruluş yıldönümünde
Sorbonne Deklârasyonu adı altında bir bildiri yayımlanmıştır. Bu
bildiride, Avrupa vatandaşlığı anlayışının güçlendirilmesi ve Avrupa
Birliğinin kültürel boyutunun gerçekleştirilmesi üzerinde durulmuştur.
Mart 2000’de gerçekleştirilen Lizbon Konseyinde belirlenen
stratejik hedefe göre, 2010 yılına kadar Avrupa bilgiye-dayalı dünyanın
en rekabetçi ve en dinamik ekonomisi olacaktır. Mart 2001’de
gerçekleşen Salamanca Kongresi, Avrupa Yükseköğretim Alanının
oluşturulmasındaki kararlılığın bir ifadesi olarak görülmektedir.
Kongrede eskiden adı Avrupa Rektörler Konferansı olan topluluk
Avrupa Üniversiteler Birliğine (AÜB) dönüşmüştür. Üzerinde durulan
temel ilkeler şunlardır: Özerklik ve hesap verebilirlik, eğitimin
kamusal sorumluluğu, araştırma-tabanlı yükseköğretim ve farklılıkların
düzenlenmesi. 2001’de Avrupa ülkelerinden 32 Eğitim Bakanı,
Prag Konferansında bir araya gelmişlerdir. Türkiye, bu toplantıdan
81